Heidi Muijen
Herdenking slavernij verleden en de hoop op verbinding tussen culturen
Wat een geweldige start van het QFWF-project ‘Wereldburgerschap van de straat’ op zaterdag 21 oktober in De Bibliotheek van Bussum! Met een bijzonder kleurrijk intercultureel gezelschap gingen wij, op de vleugels van de wijze Ghanese Sankofa vogel, eerst terug te gaan naar het verleden om daar op te halen wat er is blijven liggen en nog aandacht behoeft!
Een drieluik van Verleden — Heden — Toekomst
De ruimte is ingericht met schilderijen, maskers en andere voorwerpen die het thema in beleving brengen. Het thema is letterlijk als Drieluik geschilderd voor de ont-dekkingsreis vanuit het verleden naar het heden als poort voor de toekomst door beeldend kunstenaar Robin Stemerding.
Met de raps “Herstel” en “Excuses”, meerstemmig gezongen door Angela Gilds, Marianne Selleger, Standish de Vries en Chiquita Odjo-Seymonson van Culturele Droomwevers onder de bezielende leiding van Henry Muldrow en een dans door Hedy-Jane Guds ter herdenking van het slavernij verleden, zijn we doorgereisd naar het heden.
Daar is de vraag onderzocht hoe onderdrukking in stand blijft en welke ingrediënten er nodig zijn om uit structuren van overheersing te ontsnappen. Onder leiding van Nivedita Yohana in een onderzoekend gesprek over de vraag:
“Welke verantwoordelijkheid kunnen nazaten van gekoloniseerden én van kolonisatoren (eerst als groep en daarna samen) nemen?”
Het levert verrijkte inzichten op vanuit meerdere perspectieven, waarin ‘het luisteren en in gesprek blijven met elkaar’, ‘ruimte geven aan het verwerken van pijn, boosheid en transgenerationele trauma’s’, belangrijke ingrediënten vormen. Op de warme klanken van het meerstemmige Droomweverskoor ontstaat er een sfeer van blije verbondenheid door het verlangen naar vrijheid, dat ons allen verbindt en menselijk maakt:
Keti Koti betekent ketenen gebroken — … het uur van de vrijheid is aangebroken!”
De wijsheid van de Sankofa vogel
De kracht van de Droomwevers samenzang en de Sankofa rap brengen de Ghanese wijsheid “Se wo were fi na wosankofa a yenkyi” tot leven:
SAN = teruggaan naar verleden
KO = haal het naar het heden
FA = om sterker naar de toekomst te gaan
Met het gedicht “Noodlot” van Louis van Marissing — voorgedragen samen met Maud van Ingen, Robin Stemerding van het QFWF-Ontwikkelteam — is de samenhang van het grote collectieve niveau van de geschiedenis met het uiterst individuele niveau in beleving gebracht. Versterkt door het collectief voordragen van het vrijheidsgedicht “Onze basisrechten” (geschreven door Erfan Pourmohammadi, geïnspireerd door het gedicht “BARAYE” van Iraanse vrijheidsstrijder Shervin Hajiaghapour) is het vuur van de vrijheid verder opgestookt:
“Voor mijn broer, jouw broer, al onze broeders
Voor mijn zus, jouw zus, al onze zusters
Voor de kleurrechten
Voor geel, rood, wit, zwart
Voor ieder persoon met een hart
Voor het leven leren dansen zonder angst
Voor een mens die in geen kader past”
De ruimte is gevuld met vonkjes van verlangen naar een gedeelde vrijheid! Kan hieruit het vuur van wereldburgerschap ontstaan? Juist door het grootse van ieders in het klein “in beweging komen, zodat je je eigen ketenen opmerkt” — naar het inzicht van vrijheidsstrijder Rosa Luxemburg — een beweging die zowel letterlijk geldt voor het voeren van actie in de buitenwereld, als van binnen, met het uitbreken uit de kaders die ons gevangen houden!
Die kracht heeft de talentvolle leerling van het Vechtstede College in Weesp, Nour Kayali, verbeeld! Over haar Drieluik Wereldburgerschap vertelt ze dat mensen een vaste vorm van de buitenkant hebben: zwart — wit — gekleurd, jong — oud, man — vrouw. Van binnen zijn mensen verbonden met elkaar als één mensengeslacht! Het meest menselijk is de kracht achter de gevormde buitenkant. Deze is op haar tekeningen zichtbaar als het creatieve vormvindende roze rond de sterk gevormde gezichten.
De gesprekken rond de beelden en reflecties over deze lonkende stip op de horizon van wereldburgerschap ontlokken bij alle aanwezigen wensen voor de kosmopolis. De pittige, zure, zoute en zoete ingrediënten die we op deze dag met elkaar hebben verzameld, willen we verder laten stromen naar een hoopvolle toekomst. Dat gebeurt in het afrondende ritueel met de klankschalen onder begeleiding van Maud van Ingen met gebaren van vrijheid tot een tableau vivant. De wensen verschijnen op papier; zoals “vorm en leegte gaan in elkaar over — dit is het geluk, als het lukt …” en “vurige kracht, stromende ether, vormgevend ei — Sankofa — de wil tot verbinden, samen dansen”.
De energie van levende ontmoetingen en de verbindende kracht van muziek, gedichten, raps en samen dansen is vrij gekomen voor een cocreatief vervolg!
Wat een inspirerend begin van dit door het fonds Cultuurparticipatie gehonoreerde QFWF-project ‘Wereldburgerschap van de straat’!
