Filosofie van het Rad

Hoofdredactie

Redactionele pagina’s — Rad van interculturele levenskunst — Filosofie van het Rad — Gebruik van het Rad — Wijsheden — Forum/platform —  WW-auteurs

Het Rad van interculturele levenskunst visualiseert de filosofie en missie van de QFWF

Dit Rad brengt de samenhang aan tussen de drie Quests for wisdom

  • Quest 1 — het Wijsheidsweb waarin wijsheden uit alle windstreken zijn verzameld als een digitaal platform.
  • Quest 2 — een Gulden snede van wijsheden die tot educatief materiaal zijn ontwikkeld, zoals (digitale) spel- en dialoogvormen en storytelling.
  • Quest 3 — levende ontmoetingen door middel van het organiseren van de jaarlijkse Ontmoetingsdag en Masterclasses; en het vastleggen daarvan op het QFWF-videokanaal.

Het Rad staat voor een meerdimensionale en pluriforme benadering van interculturele levenskunst. Deze is met behulp van kleuren en gerichtheid (in de cirkel tweedimensionaal weergegeven als centripedale richting van periferie naar het centrum en vice versa als centrifugale beweging) dynamisch gevisualiseerd.

Meerdimensionaal

De drie Quests vertrekken vanuit het besef dat wijsheid diverse vormen en gelaagdheid kent; afkomstig is uit de verschillende culturele wijsheidstradities en expressie krijgt in kunstzinnige, filosofische, religieuze, mythologische, ambachtelijke en rituele uitingen.

Pluriform: verschillen en verwantschap!

Hoe de pluriformiteit van expressies uit diverse culturele richtingen cirkelt rond een spil — een quest for wisdom hoe het leven ‘goed’ te leven — is zichtbaar gemaakt in het Rad. De kleuren in de vier kwadranten en het centrum verwijzen naar de symboliek van de vijf natuurlijke elementen (aarde, water, lucht, vuur en ether) en wentelen rond de as, de witte kleine cirkel waarin de vier gekleurde kwadranten samenkomen.

De symboliek van de vijf natuurlijke elementen

  • rangschikt associatief aspecten van religieuze en spirituele richtingen, filosofie en mythologie, kunsten en ambachten, praxis en actualiteit;
  • ontsluit een interculturele taal ten behoeve van het ontwikkelen van educatief materiaal ter bevordering van uitwisseling en verbinding tussen culturen;
  • verbeeldt dat de QFWF zelf een levend en vertakkend intercultureel netwerk wil zijn door het organiseren van levende ontmoetingen en uitwisseling tussen (vertegenwoordigers van) wijsheidstradities uit alle windstreken, met zowel aandacht voor verschillen als voor verbindende elementen.
De alchemistische kunst lood in goud om te zetten[1]

Door de symboliek van de vijf elementen te gebruiken blijft de QFWF buiten filosofische, theologische en politieke debatten over de waardering van culturen en religieuze conflicten.
Deze symboliek komt in vrijwel alle culturen voor als een mythische taal. Zoals te beluisteren valt in oorsprong- en heldenverhalen symboliseert het scheiden en weer verbinden van de elementen een alchemie als een scheppingsproces. Er ontstaat een natuurlijke ordening uit een oorspronkelijke chaos, leegte of door een goddelijke schepping.

Deze mythische symboliek ontsluit daarmee een inter-culturele ordening, die in het Rad verbeeld is.
De rand van het Rad symboliseert de culturele diversiteit van uitingen en benadrukt de verschillen. De verschillen verschijnen op basis van een gedeelde kern, verbeeld als de naaf.
De culturele pluriformiteit rond de spil van levenskunst, draagt via filosofie, religie, verhalen, ambachten en kunsten, bij aan ‘het goede leven’ in de kosmopolis.

Interculturele levenskunst

Levenskunst is een pluriforme en gelaagde kunst betekenis te geven aan het leven.
Gevoed door beleving en overdenking, op basis van dialoog, kunsten en ambachten, door middel van praxis (geestelijke en fysieke oefeningen en praktijken) en het vertellen van verhalen — in het Rad vertaald tot zes dimensies — vinden mensen antwoorden op de vragen van het leven.

Vragen zoals: Wie ben ik?, Waartoe zijn wij op aarde? en Hoe het leven goed te leven?, dienen we steeds opnieuw te stellen. 

In voorgaande perioden zijn vooral universele en definitieve antwoorden op deze vragen gegeven. Mensen vinden houvast binnen vaste kaders van de denkbeelden, verhalen en rituelen van de (sub)culturele gemeenschap(pen), waar zij deel van uitmaken.
De ‘postmoderne’ tijd vraagt erom tijdelijke arrangementen en voorlopige antwoorden tussen (inter)culturele oriëntaties te vinden. Veeleer als een oproep tot het moedig bewandelen van de queeste in het labyrint van het leven.

Knossos zilveren munt 400 v.o.j.[2]

Het stollen van de antwoorden tot absoluut geldende en eenduidige kaders betekent in de globale samenleving dat men zich afsluit van anderen en van het leven zelf, dat voortdurend verandert.
Daarom verzamelt het Wijsheidsweb wijsheden uit alle windstreken. Daarmee kunnen mensen zelf experimenteren en bricoleren, teneinde het leven individueel en in gemeenschappen goed vorm te geven.

Dat wil de QFWF stimuleren door middel van het organiseren van ontmoeting, uitwisseling en dialoog tussen personen, groepen en gemeenschappen.

Multicultureel, transcultureel en intercultureel

Het Rad visualiseert vormen van uitwisseling tussen culturen en het gegeven dat ontwikkeling op multiculturele, transculturele en interculturele wijze kan plaatsvinden.

Multicultureel

Multicultureel is de wereld geworden in de laatmoderne tijd van globalisering.
Culturen staan met elkaar in verbinding langs digitale, economische, sociale en culturele kanalen van uitwisseling.
Vooralsnog ontstaan er tussen culturen verbindingen van buitenaf; zoals in een muzikale metafoor ‘een kakofonie’. 

Transcultureel

Levensboom, handwerk Metepec Mexico[3]

Transcultureel verwijst naar een weg die niet alleen letterlijk grenzen overschrijdt maar ook van binnenuit grenzen van culturele identiteiten doorlaatbaar maakt en verbinding creëert. Zo ontstaan er bruggen tussen culturen en wijsheidstradities. Een ‘harmonie’ in de muzikale metafoor.

Bijvoorbeeld: met de ontwikkeling van wereldmuziek, de wereldkeuken en — minder zichtbaar — in wederzijds begrip van morele motieven en utopische vergezichten. Culturele diversiteit is juist herkenbaar op basis van gedeelde religieuze, filosofische en mythologische thema’s en praktijken. Zo heeft Joseph Campbell ‘de weg van de held’ beschreven als een culturen overstijgende narratieve structuur in mythen uit alle windstreken.

Ook mythisch-religieuze symbolen — zoals de levensboom, het levenselixer, de levensadem, het labyrint —komen voor in de mythische verhalen uit vrijwel alle culturen. Verhalen, symbolen en spreekwoorden zijn enerzijds typerend voor een specifieke cultuur; anderzijds bevatten ze een kern van wijsheid, die grenzen van culturen overschrijdt. Zoals ‘de gulden regel’ der moraal — “wat gij niet wil dat u geschiedt doe dat ook een ander niet” en “wie goed doet,  goed ontmoet” — een idee van een natuurlijke samenhang tussen mens als microkosmos en de macrokosmos — zoals de filosoof Pythagoras sprak van de ‘harmonie der sferen’ —  en ‘gnosis’ (kennis van binnenuit, zoals de intuïtieve idee dat god en natuur samenvallen in de filosofie van Spinoza). Hoe divers ook in verschillende culturen verwoord en verbeeld, deze transculturele symbolen, verhalen, visies en praktijken van (filosofische) levenskunst zijn gericht op het goede (samen)leven.

Intercultureel

Intercultureel betekent letterlijk tussen (inter) culturen.
Interculturele uitwisseling en ontwikkeling komt tot stand op een dialogische en polylogische wijze: door middel van gesprek in meerdere media; behalve verbaal ook in de taal der muziek en andere kunsten, meditatief, in onderwijs en andere praktijken. In de muzikale metafoor een ‘polyfonie’.

Kwartelkoning gedijt alleen bij natuurlijke diversiteit[4]

Ten behoeve van het stimuleren van een interculturele levenskunst ontwikkelt de QFWF educatieve middelen, zoals storytelling, spel en dialoog. 
Het begrip intercultureel gaat zowel van de waarde van het verschil uit — inter-esse, een werkelijke interesse in de ander laat de spanning tussen tegenpolen en kleurrijke differenties bestaan — als van het belang van verbinding. Beide polen zijn belangrijk, zowel gedeeld begrip als erkenning van verschillen over belangrijke kwesties in het leven.

Immers: wijsheid brokkelt af in monoculturen en gedijt juist door culturele diversiteit. Net als natuurlijk diversiteit dragen culturele verschillen en diverse expressievormen bij tot inspiratie en uitwisseling. De natuurlijke elementen verbinden mensen als bewoners van ruimteschip aarde letterlijk met elkaar. 

Bricoleren met wijsheden uit alle windstreken

De QFWF staat een dialogische weg voor van ‘het wijze midden’, in een tussenruimte van het niet-weten gericht op het vinden van gedeelde waarden en inspirerende verschillen. 
Noten

[1] Bron: The Alchemist Discovering Phosphorus – Joseph Wright of Derby
[2] Bron: Knossos silver coin – foto AlMare
[3] Bron: Levensboom, handwerk Metepec Mexico – foto Juan Carlos Fonseca Mata
[4] Bron: Kwartelkoning – foto Triinupohlak

update 2022-08