|
Kaminda un tem’
tá’atin boroto, aktividat,
awó ta rèjna un silensjo
trágiko i deprimente…
Desolashón den igra ‘i solo
mjentras ku tempu poko-poko
ta baj komjendo
e krenchi karni ku a kedabo.
M’a para bo dilanti,
Kas-di-shon na ruwina,
den un kunuku pashimá,
morto di sedu ‘i awa;
morto di hámbr di kje traha!
Bo klòk ku ántesnan ajá
a jama hende na trabòw tur día,
awó ta muda i, di bèrdè mes,
‘kampana a guli lenga’
manera nos a lanta tende.
Bo plenchi jen ‘i blòwsana,
tá tur na jaga pretu
abrí den un flur kibrá,
ku jerba shimarón ta krese
i krese i kanta gaj …
E kas akí, orgujo un día
di su dóñonan, ku tambe tá’a
doño apsoluto di kunuku,
doño di lèj i di moral,
doño ‘i trabòw i di kuminda
i, asta, doño di e héndenan,
ku tin nan alma inmortal,
sembrá te aja bòw
den nan bordèshi stinki;
e kas akí, orgujo i arogansja,
awó ta para pluma poko-poko!
Un tem’ sobèrbè, sjegu,
sigur, ku bo kabés den bjentu,
bo tábata un sentro ‘i bida
den kunuku; sosjal, di ekonomía
i sentro tambe di kultura;
un sentro limitá,
ma sentro al fin, simía
ku bida na potensha den bo stoma..
Awe, den lus di un solo skèrpi,
bo n’ tá ni sombra mes
di loke ajera bo tá’atá
i a kere di por sigui tá pa sémpr!
Manera palu grandi,
sigjendo lèj di bida i morto,
bo tambe, Kas-di-shon, mester
a baha kabés pa pálunan chikí
a subi, krese i tuma bo lugá.
Shen i binti añ’ pasá,
bo n’ pensa mes riba bjehés
i e bèrgwensa ku awe bo ta pasa;
despwés di tantu glorja,
di poder sin kurasón, sin alma,
atabo, sin ta manda, i solitarjo
ta kaba, slòns, tur deskwidá,
ku un lamán di tem’
i okashón di sobra pa sinta
meditá, trankil, riba bo ajera,
bo istorja i esún di tur
ku huntu ku bo tá un parti
di nos bida i di istorja tristu
o alegre i jen’ i speransa
di nos mes …
Nos hubentut aktwal,
ku n’ konosé doló aínda,
mirando e bèrgwensa di bo ruwina;
nos hubentut rebèlde
i humiljá sin komprendé e pakiko,
ta mira solamente e parti
skur, mahós i shushi i malu
ku abo, Kas-di-shon,
a hunga hopi aña na kadena.
I nan orea so ta skucha i tende
e gritu di un doló katibu,
e grítunan di rebèldía
ku nan a heredá den nan mes sángr,
kontra tur inhustisja blanku
i kontra falta ‘i karidat kristján.
Pa hopi hoben chabalitu,
kada pjedra di bo karni fofo,
i kada klenku di bo plenchi,
bo stupi i pánchinan ‘i bo dak,
tá mané’ pipítanan sin fin
i sángr herebé i di sodó
ku a tembla i lombra un día
bòw di lus di solo, sembrá
riba un lomba di stabachi
di un di bo katíbunan!
Pa hopi hende ku nan sedu
di vingansa i odio,
ku a hecha i kría koncha kaba,
bo adrèj, bo sal’, kushina,
bentánanan kibrá, bo stupi,
ta respirá doló ku a kwaha
ku oló di odio i abuzu bjew,
abuzu, abuzu i nada mas …
I, tòg, Kas grandi riba seru,
Ka’-i-shon na dekadensha,
ami n’ por gosa bo desgrasja,
pasobra si nos pensa bon,
bo n’ tá ni mas ni menos
ku solamente un fjel refleho
di bida mané’ el a ser bibá,
meskós ku e imagen ku nos wowo
ta para mira den un spil
o den un awa friw i kla …
Nos t’ abo, Kas-di-shon,
ku tur bo bísjonan i istorja
di tur bo gran birtutnan,
pa poko ku nan por tá’atá.
I si pa fáltanan di ajera
― ku por tá krimen i hopi bja’
tá un kadena largu di piká,
tur día ripití di nobo –
kisás un nubja ‘i odio sjegu
ta skuresé nos alma i pone
nos pèrdè nos kabés;
sikjera pa un kos nos tin
un danki di pagabo
i aseptá bo utilidat di antes.
Meskós ku no tin hende riba mundu,
hinteramente malu
ni hinteramente bon, sin falta,
sin nan birtut i kos bunita,
un sentro di kultura, simía bjew
bo tambe, Kas-di-shon,
den un tera dams i na prinsipjo
di un bida nobo,
ta meresé perdón …
i di nos parti e komprenshón
ku abo mes, promé b’a kai,
no kjèr o n’ tribi di duna
tem’ bo sobèrbja tá’a sjegabo!
|
Waar eens sprake was
van drukte en lawaai,
heerst nu een stilte vol van drama
en zwaarmoedigheid …
Verlatenheid in felle zon
terwijl de tijd geleidelijk
knaagt aan wat nog rest
van vlees aan je gebeente.
Ik ging vóór je staan:
vervallen Landhuis
op een uitgedroogd stuk grond
dat dorstte naar wat water en dat
hongerde naar werk!
Je bel die vroeger ooit
tot arbeid maande
zwijgt nu stil en, ja,
‘de klok heeft echt zijn klepel
ingeslikt’, zoals, heel vroeger,
een gezegde luidde.
Je binnenplaats vol hagedissen,
overdekt met zwart-omrande wonden
als gekerfd op de kapotte stenen
met een trotse woekering van onkruid…
Dit Huis, de trots eens
van zijn eigenaars en
onbetwiste grondbezitters,
hoeders van moraal en wet,
beslissers over werk en voedsel
die zelfs over mensen heersten
met onsterfelijke zielen
die zij zaaiden in hun armelijke hutten …
Dit Huis, zo trots en zo hoogmoedig,
waar langzaam het verval aan vreet!
Ooit verblind en uit de hoogte,
zelfverzekerd, met je kop fier in de wind,
blies je leven in het land, bracht
mensen op de been, schiep welvaart
en beschaving:
een bescheiden middelpunt,
maar niettemin een middelpunt
met in jouw binnenste het zaad
van een toekomstig leven.
In het felle zonlicht van vandaag
ben je zelfs geen schaduw meer
van wat je gister was en
dacht voor altijd mee te kunnen doorgaan …
Gelijk de grote bomen
die de wet van dood en leven volgen,
moest ook jij, Groot Landhuis,
nederig ruimte bieden aan de groei
van boompjes die
jouw plaats innemen.
Ruim honderd jaar geleden
dácht je zelfs niet aan je oude dag
en aan de schaamte die je heden overvalt …
Na zoveel macht en harteloze glorie
moet je jezelf daar zien staan kwijnen,
machteloos en eenzaam,
haveloos, verwaarloosd, met
een zee van tijd en ogenblikken
om in alle rust te mijmeren over
gisteren, de geschiedenis die je schreef en
die van hen die samen mét jou
ook óns leven, óns verhaal van droefheid,
hoop soms en van blijdschap deelden.
Onze kinderen missen nog de pijn
die hoort bij het aanschouwen
van je schaamtevolle bouwval.
Onze jeugd die niet begrijpt
waarom ze zich zo klein en zo opstandig voelt,
ziet slechts de donkere, vuile, lelijke en
slechte rol die jij, Groot Landhuis,
zoveel jaren hebt gespeeld.
En in hun oren klinkt alleen
het schreeuwen van een slaaf die lijdt,
rebelse kreten die vererfd zijn aan hun bloed,
gericht tegen dat blanke onrecht en
gebrek aan christelijke liefde.
Voor veel jonge mensen
zijn elk steentje van je slappe lijf
en elke klinker van je binnenplaats,
je stoep, de pannen van je dak,
als evenzoveel spettertjes geronnen bloed en zweet
die vroeger trillend glansden
in het zonlicht, uitgezaaid
over een rug zo zwart als git
van zomaar eentje van je slaven!
Voor veel mensen met hun zucht
naar wraak en haat, gerijpt
en met een laagje eelt, zijn
je gebroken ramen, kamer, keuken, stoep en
galerijen als de ademtocht van een
gestold verdriet in reuk van oude haat en
onrecht, niets dan onrecht …
En toch, Groot Landhuis op de heuvel,
doet je vervallen staat
mij geen plezier, omdat, bij nader inzien,
je niet meer of minder bent
dan een getrouwe spiegel
van geleefde levens,
net als het beeld
dat onze ogen in een spiegel zien
of in een heldere, koele waterplas …
Landhuis, wij zijn net als jij
met al je lelijke gewoontes en
je fraaie deugden,
hoe klein in aantal ze ook mochten zijn.
En als vanwege oude fouten
misdaad, steeds herhaalde
reeks van zonden ―
een wolk van blinde haat en woede
onze ziel misschien verduistert
en ons gek maakt,
zijn we jou voor één ding minstens
dank verschuldigd:
voor het nut dat je hebt afgeworpen.
Zolang er op de wereld
geen in- en ingemene
noch helemaal goede mensen zijn,
mensen zonder fouten, zonder deugden,
zonder mooie eigenschappen,
heb ook jij, oud Landhuis,
centrum van beschaving,
oud zaad in maagdelijke grond
aan het begin van kiemend leven,
recht op vergeving en begrip dat, voordat je verviel,
je zélf niet kon of durfde geven,
toen je hoogmoed je met blindheid had geslagen.
|
