Mensis Martius, lentemaand, buienmaand, guldenmaand, windmaand, dorremaand
Machteld Roede
calendarium 1, calendarium 2, calendarium 3 en calendarium 4 — januari 1, januari 2 en januari 3 — februari 1, februari 2 en februari 3 — maart 1, maart 2, maart 3 en maart 4 — april 1, april 2, april 3 en april 4 — mei 1, mei 2 en mei 3 — juni 1, juni 2 en juni 3 — juli 1, juli 2 en juli 3 — augustus 1, augustus 2 en augustus 3 — september 1, september 2, september 3 en september 4 — oktober 1, oktober 2, oktober 3 en oktober 4 — november 1, november 2, november 3 en november 4 — december 1, december 2, december 3 en december 4
April 2023, upgrade maart 2025
Ten dele nog onder constructie…!
Enkele jaarlijkse dagen uitgelicht
Meteorologische lente
De meteorologische lente begint op 1 maart, zoals in 1780 werd besloten door de in dat jaar opgerichte Societas Metereologica Palatina. De eerste weerorganisatie die wereldwijd weerwaarnemingen liet doen en publiceerde. Zij besloten dat elk seizoen steeds drie opeenvolgende kalendermaanden lang is.
Internationale Vrouwendag (VN)
Op 8 maart staat de wereld in het teken van de Internationale Vrouwendag, waarbij de strijdbaarheid en solidariteit van vrouwen centraal staat. Aandacht wordt gevraagd voor nog steeds schrijnende achterstanden, voor misbruik en femicide. Maar vooral wordt gewezen op de mogelijkheden en prestaties van vrouwen, het bevorderen van gelijke kansen. Vieringen geven inspiratie en wijzen op mogelijkheden om samen te werken aan een betere toekomst.
De Internationale Vrouwendag ontstond in de twintigste eeuw toen vrouwen massaal gingen opkomen voor hun rechten op het gebied van arbeid en vrouwenkiesrecht.
New York
Op 8 maart 1908 marcheerden circa 15.000 textielarbeidsters door New York om te staken tegen de slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. Ook vrouwen in Chicago staakten. Beroemd werd hun eis voor Brood en Rozen. Het werd het startpunt van jaren van strijd voor gelijk loon, betere arbeidsomstandigheden en een einde aan seksuele intimidatie op de werkvloer.
In 1910 tijdens een socialistische Internationale Vrouwenconferentie in Kopenhagen, waaraan honderd mannen en vrouwen uit 17 landen deelnamen, stelde de Duitse socialiste Clara Zetkin voor om 8 maart uit te roepen tot Internationale Vrouwendag. En in 1911 werd de dag van de Vrouw door een aantal landen voor het eerst gevierd. De datum werd echter niet overal aangehouden.
Nederland
Nederland bijv. vierde de eerste Vrouwendag op 12 mei 1912, het jaar daarna op zondag 9 maart 1913, en pas in 1914 op 8 maart. Het idee was in Nederland overigens niet nieuw. De feministe Aletta Jacobs, de eerste vrouwelijke arts van Nederland, sprak al in 1901 over een speciale dag voor de vrouw.
De eerste Nederlandse Vrouwendag in 1912 vroeg aandacht voor de al= weg in 1894 door Wilhelmina Drucker opgerichte de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, die al jarenlang ijverde voor algemeen kiesrecht voor vrouwen. Met succes. In 1917 werd het passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd en in 1919 het actief kiesrecht.
Tot de Eerste Wereldoorlog werden in een groeiend aantal landen op 8 maart demonstraties en vergaderingen gehouden. Het kiesrecht voor vrouwen werd een centraal thema.
Sint-Petersburg
Op 8 maart 1917 brak in Sint-Petersburg een staking uit vanwege de slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie aldaar. Het Internationale Vrouwensecretariaat van de Communistische Internationale in 1921 verkoos daarop 8 maart definitief tot datum van de Internationale Vrouwendag. In veel socialistische landen zoals Rusland werd 8 maart een officiële vrije feestdag. Vanwege de sterk socialistische oorsprong vierden tijdens de Koude oorlog veel kapitalistische landen de dag niet algemeen.
Tweede feministische golf
Sinds de opkomst van tweede feministische golf (1960–1980) wordt de Internationale Vrouwendag echter door vrouwen van gezindten en politieke stromingen overal volop gevierd, met demonstraties, bijeenkomsten en conferenties. Over de hele wereld wezen feministische bewegingen steeds sterker op het belang van gelijkheid tussen mannen- en vrouwenrechten.
Het jaar 1975 werd door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Vrouw. En in 1978 erkenden ook zij 8 maart als de Dag van de Vrouw.
De dag krijgt dan ook meer betekenis in Nederland. De 8ste maart wordt door diverse vrouwengroepen en vrouwenorganisaties op veel verschillende manieren gevierd. Met aandacht voor economische zelfstandigheid, of zorg en arbeid. maar ook seksueel gewelddiscriminatie, racisme. Amnesty voerde acties voor o.a. meer vrouwelijke gewetensgevangenen, en aandacht voor slachtoffers van marteling en geweld, en mensenrechtenverdedigers.
België
België viert sinds 1972 hun Nationale Vrouwendag op 11 november. Dit gaat terug op de eerste Vrouwendag georganiseerd door het toenmalige Vrouwen Overleg Komitee op hun nationale Wapenstilstandag (herdenking van het einde van WOI) , zodat Simone de Beauvoir en Germaine Greer die dag in Brussel konden komen spreken.
Italië
Italië vierde op initiatief van de Italiaanse Communistische Partij de Dag van de Vrouw voor het eerst in 1922. Op 12 maart, omdat op 8 maart al het begin van de Februari revolutie van 1917 werd herdacht. Het veertiendaags tijdschrift Compagna herinnerde er op 1 maart 1925 aan dat vrouwen actief hadden deelgenomen aan de sociale strijd en de verwerping van het tsarisme.
Vanaf 8 maart 1946 erkende Italië de Dag van de Vrouw, zij het met horten en stoten. Een voorstel voor de viering door een drietal linkse Eerste Kamerleden werd genegeerd. Hoewel het politieke klimaat daarna verbeterde kreeg de Vrouwendag aanvankelijk toch geen algemeen gehoor. In de jaren zeventig blies echter, als elders, de feministische beweging de feestdag nieuw leven in.
Mimosa
Drie communistische politici introduceerden de mimosa, die voornamelijk bloeit op de eerste dagen van maart, als symbool van de Dag van de Vrouw. Straatverkopers gingen op 8 maart mimosa’s verkopen. Begin jaren negentienvijftig in de jaren van de Koude Oorlog werd het uitdelen van mimosa’s echter voorgesteld als een manier om de openbare orde te verstoren. De mimosa kraampje op straat werden als een ‘illegale bezetting van de openbare grond’ betiteld.
Nu is de mimosa echter geliefd. Mannen geven ze aan hun vrouwen en moeders, maar nemen verder nauwelijks deel aan Vrouwendag. Internationale vrouwendag wordt beschouwd als een gelegenheid om zonder het gezin een avond uit te gaan met vrouwelijke collega’s of vriendinnen. Restaurants bieden speciale vrouwenmenu’s, in discotheken zijn er themafeesten speciaal voor vrouwen
Tot slot. Tegenwoordig lijkt de oorspronkelijke waarde van, en ook de aandacht voor de internationale vrouwendag wat verloren te gaan. In Nederland althans zijn er veel minder acties dan voorheen. Hoewel er nog steeds achterstanden bestaan in bijvoorbeeld salariëring of aandacht voor typische vrouwenziekten.
Astronomische lente
Het begin van de astronomische lente of lentenachtevening — wanneer de zon door het lentepunt gaat en de dag en de nacht even lang zijn — valt op het noordelijk halfrond meestal op 20 maart. Op het zuidelijkhalfrond begint dan de astronomische herfst. Vanaf nu worden de dagen steeds langer. De lente eindigt bij ons met de zonnewende rond 21 juni; het moment dat de zon de grootste noordelijke declinatie bereikt.
Nowruz
Het belangrijke Perzisch nieuwjaarsfeest rond 21 maart op de dag van de lentenachtevening — sinds 2009 vermeld als oraal en immaterieel erfgoed van de mensheid — is van oorsprong een zoroastrisch feest, ingevoerd door Zarathustra om de terugkeer van de zon en het licht te vieren. Het is dus al zo’n 3000 jaar oud.
Van te voren wordt het huis grondig schoongemaakt en versierd met bloemen en slingers. Op Nowruz draagt men nieuwe kleren, op de feestelijke liefst met een groen kleed gedekte eettafel komen zeven speciale gerechten. Er zijn onder meer bont gekleurde eieren. De kleur groen is het symbool van de vernieuwing die de lente brengt. Men gaat bij elkaar op bezoek gaan met cadeautjes. Bij de feestelijkheden horen ook het enige dagen eerder over zeven vuren springen, en het vieren van de dertiende dag.
De dag voorafgaand aan Nowruz herdenkt men het afgelopen jaar en de overledenen. Een serieus moment van loutering en verzoening, van dood en leven, van hoop op een beter leven.
Nowruz is in diverse landen een nationale feestdag en de start van het vakantieseizoen; naast Iran ook in Afghanistan, Tadzjikistan, India, Pakistan, Kirgizië, Azerbaijan en Kazachstan. Het wordt gevierd door de Koerden in Irak, Turkije en Syrië, en door de volgelingen van het soefisme en de Bahai. Zie ook Wijsheidsweb: Joke Koppius Nowruz — New Year in Iran.
Holi
Holi is een van de grote Hindoefeesten. Holi Phagwa is een uitbundig feest waarmee hindoes de overwinning vieren van de lente op de winter en van het goede op het kwade. Het is ook een soort nieuwjaarsfeest.
Het valt meestal binnen de maand maart, aan het eind van de maand Phalguna van de Hindoekalender (die in maanjaren rekent). Het wordt vaak op twee dagen gevierd, Holika Dahan en Holika Phagua of Phagwa.
Feest
Naast de religieuze, culturele kant van Holika Phagua is het een feest van plezier, waarbij men elkaar speels met water gooit en besprenkelt met verfpoeder (gulal) in vele vrolijke kleuren. Elkaar is iedereen: man of vrouw, groot of klein, oud of jong, rijk of arm. Tijdens Holi is iedereen gelijk.
Er zijn verschillende verhalen over waar deze traditie op berust. Zo vertelt de Hindoe priester pandit Amresh Sardjoe Mishre hoe Shri Krishna bij zijn moeder klaagde dat zijn huidskleur donker was dan die van zijn vriendin Radha. Daarop besmeerde zijn moeder het gezicht van Radja met veel kleuren; het onderscheid was weg.
Religie
Holika Dahan, de overwinning van goed over kwaad, wordt gevierd de nacht voorafgaande aan Holi, op volle maan van de maand Phalguna. De eerder geplante Holika, symbool van het kwade, wordt verbrand. Iedereen loopt rond het vuur en roept verwensingen van het kwaad. Er worden rijstkorrels, aarde en stenen in het vuur geworpen om daarmee alle slechte gedachten en gewoonten te verbranden.
Het vuur herinnert aan prinses Holika, die demonische toverkunsten beheerste. Zij was de zuster van de hardvochtige koning Harnakoes. In zijn waanzinnig verlangen naar macht liet hij zich tenslotte als een god vereren. Zijn zoon Prahlad weigerde echter daaraan mee te doen. Hij wilde geen mens aanbidden, en bleef de ware god aanbidden en met gezangen vereren; maande ook de andere kinderen dit te blijven doen.
De koning zag dit als een ondermijning van zijn gezag en besloot zijn zoon te doden. Hij liet hem met stenen verzwaard in zee gooien, maar Prahlad bleef ingrijpen van god Vishnu wonderwel drijven. Ook met wapens was hij niet te doden. Hij werd vervolgens levend begraven, maar bleek na enige weken nog springlevend te zijn.
Om de koning ter wille te zijn nam daarop de valse Holika samen met de prins plaats op een brandstapel. Zij was in de veronderstelling dat door een betoverde mantel het vuur op haar geen vat zou hebben. Nadat het vuur de hele nacht had gebrand bleek de vrome Prahlad gespaard gebleven; de slechte Holika was echter verbrand.
Noten
[1] Bron: 8 maart Internationale Vrouwendag — foto Soman, Betoging in Dhaka, Bangladesh 2005
[2] Bron: Buste van Aletta Jacobs — foto Bvhensbergen, Sappermeer
[3] Bron: Mimosa — foto Claudio Donati
[4] Bron: De tafel van Perzisch nieuwjaar, Haft Sin (Teheran, 1391) — foto Firoozg Safoura Zoroofchi
[5] Bron: Holi — foto Sachinghai09, Nandgaon, Uttar Pradesh
[6] Bron: Op Holika Dahan of het vreugdevuurfestival wordt een symbolische beeltenis van Holika in brand gestoken. Het herdenkt de overwinning van het rechtvaardige op het kwaadaardige en brandt symbolisch het kwade en onzuiverheden weg — foto Bhumish143
