Nieuwsbrief Spinnend web,
2e jaargang nummer 1

1 april, kikker in je bil!
De traditie van de 1-april-grappen gaat ver terug, volgens sommige bronnen tot de grappenfeesten in de klassieke oudheid, zoals de lachriten in Thessalië en Romeinse narrenfeesten, de Quirinalia.

Een nieuwe lente…

De lente tooit de natuur met geurende bloesems aan bomen en een bloemenzee langs wegen en velden. De verjonging van het leven wordt in vrijwel alle culturen gevierd met feesten, rituelen en symboliek; zoals het Indiase Holifeest met bloemenoffers en vreugdevuren; en de Chinese draken- en leeuwendansen. De christelijke feesten van het verstoppen en zoeken van paaseieren en het dansen rond de meiboom hebben Germaanse wortels; Wat een rijk symbool is de lente voor eeuwige verjonging en de jeugd van het leven!

Herman Gorter (1864 – 1927) beschreef in een epos, het heldendicht Mei, het leven van Mei, dochter van zon en maan, zuster van April, en haar zwerftocht naar de hemelse godenwereld, de Germaanse god Balder, zoon van Wodan, op wie ze verliefd wordt. De liefde bloeit op maar is van korte duur. Het afscheid, haar eenzaamheid en de stem van het verlangen zijn zinnebeelden van de schoonheid en de onvermijdelijke tragiek van het leven. De mythische beelden van haar reis door de natuur, met elven en saters, symboliseren het opbloeien en weer afsterven van het leven. Zo schildert de dichter het decor:

Een nieuwe lente en een nieuw geluid
Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit
Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht
In een oud stadje, langs de watergracht

Luchtige wijsheid in verhitte tijden!

De eeuwige cyclus van leven en dood biedt ook een symbolische spiegel voor de opkomst en ondergang van culturen en tijdperken. Het gevoel dat een cultuurtijdperk ten einde loopt kent vele schakeringen: Romantische nostalgie en spleen maar ook afstotelijke decadentie en onheilspellende visioenen over het einde der tijden. In aanloop naar dit nieuwe millennium vlamde een positief élan op van een komend nieuw en beter tijdperk, het Aquariustijdperk, de New Age! Op het politieke toneel schudden partijen oude ‘ideologische veren’ af en weerklonken hoopvolle geluiden van ‘anders globalisten’, ‘slow food’ en andere vernieuwingsbewegingen. Balancerend tussen hoop en vrees dreigen we nu steeds sterker in de greep van toenemende angst en haat voor ‘de vreemde ander’ te komen. Zoals het vallen van de Berlijnse muur symbool staat voor de hoop op toenemende openheid over grenzen heen, voor politieke ontspanning (Détente en Glasnost) in een ontwikkeling naar een mondiale samenleving, zo lijkt het tij gekeerd naar wanhoop en cynisme, angst en haat met het optrekken van nieuwe muren – rond het fort Europa, tussen Israëlische en Palestijnse gebieden in de heilige stad Jeruzalem, tussen de VS en Mexico enz.

Een filosofische kernvraag bij deze kwestie: hoe gaan we om met ‘het andere’ (wat buiten ons referentiekader valt) en wie is voor ons ‘de (vreemde) ander’? Gaat het hier om angst voor angstbeelden de eigen identiteit te verliezen? Hoe met verschillen tussen ik en ander, tussen wij en zij om te gaan? Hoe op een goede manier te begrenzen in plaats van rigide muren op te trekken en agressie als antwoord te geven op de opgeroepen angst voor de (vreemde) ander?

Alleen een god kan ons nog redden…

In een berucht geworden interview over zijn (vermeende) nazistische sympathieën – verschenen in mei 1976 in het Duitse weekblad ‘Der Spiegel’ – sprak de filosoof Martin Heidegger de legendarische woorden “Alleen een god kan ons nog redden”. Hij suggereert daarmee dat de vraagstukken van onze tijd de grenzen van het menselijk verstand en technische mogelijkheden overschrijden. Hij schreef visionair dat het wezen van de techniek zich volledig aan menselijke beheersing onttrekt. En dat de filosofie geen verandering meer in de hedendaagse wereldsituatie kan brengen. De cybernetica zou volgens Heidegger de plaats van de filosofie hebben ingenomen.

De mens is een ‘cyborg’ (samentrekking van cybernetica en organisme) geworden: een hybride wezen dat niet alleen organisch van aard is maar evenzeer cybernetisch. We zijn in ons alledaagse leven fundamenteel afhankelijk geworden van allerlei apparaten, machines en systemen. Zowel in en aan ons lichaam (denk bijvoorbeeld aan een pacemaker), als tussen mensen en tussen mens en natuur: voor het organiseren van ons leven en werk – met sociale media en biotechnologie, met controle- en ict-systemen in organisaties. Reeds in 1985 schreef filosofe Donna Haraway “A Cyborg Manifesto”, waarin ze pleit voor het afschaffen van ‘dichotoom denken’ in starre tegenstellingen. De rigide grenzen tussen mensen en dieren, organismen en machines, mannen en vrouwen zijn een achterhaalde realiteit geworden.

Zin om over deze en andere kwesties te filosoferen? Met de dialogische spelvormen van Mens, ken je zelf en de speelse dialoogvormen van Wat is de kwestie? – Wat is de questie! onderzoek je samen met anderen maatschappelijke kwesties, persoonlijke thema’s en levensvragen door je eigen (denk)beelden te onderzoeken en te spelen met de symboliek van de vier elementen aarde, water, lucht en vuur en het vijfde element ether …

Agenda

Weesper Filosofie Kring: filosoferen over mediale levenskunst

Data: woensdagen 26 april – 31 mei – 28 juni 2017
Tijd: van 20.00 tot 22.00 uur
Weesper filosofiekring 2016-2017 (voorjaar)
Plaats: Het Lichthuis; Waagplein 10, 1381 XP Weesp
Inleiding op een thema door deelnemers – Gespreksleiding: dr. Heidi S.C.A. Muijen
Vrije toegang maar aanmelding verplicht: heidi@thymia.nl

Tapas pensant met het digitale spel Game for wisdom

Thema: Interculturele levenskunst! Brokjes en gerechtjes met verhalen en symbolen uit andere culturen …
Datum: vrijdag 12 mei 2017
Tijd: van 15.30 tot 17.30 uur
Kosten: workshop met tapas, drankjes, koffie, thee e.d. € 65,=;
In een kleine kring op locatie: info en opgave: heidi@thymia.nl

Interculturele ontmoetingsdag van de Quest for wisdom foundation

Grenzen, muren en ….. een tussenruimte voor interculturele levenskunst
Met dialoogtafels en een muzikale polyloog
Voor bestuur, betrokkenen en belangstellenden
Op 23 juni op locatie met hapjes en drankjes:
€ 15,- als bijdrage in de onkosten en verdere donaties zijn welkom!
Info en opgave: bestuur@questforwisdom.org

Masterclasses spel en dialoog aan de hand van het moederspel en de vaderdialoogtafel

Thema: zich bekwamen in het begeleiden van Spel en Dialoog in kleine kring met masterclasses spel, dialoog en filosofische levenskunst
Plaats: op locatie in een kleine groep tot maximaal 8 deelnemers
Kosten: per persoon per dagdeel inclusief koffie, thee en hapjes € 175,=
Voor particulieren inclusief BTW
Voor zzp-ers en zakelijke deelname exclusief BTW
Deelname op basis van een individuele intake: heidi@thymia.nl

Huiskamer workshops aan de hand van een spel- of dialoogvorm

Op locatie aan de hand van een spel- of dialoogvorm naar keuze
Richtlijn: tussen 4 en 6 personen; afhankelijk van de spelvorm € 350,= tot € 550,=
Meerprijs per persoon per dagdeel € 50,=
Informeer naar mogelijkheden: heidi@thymia.nl

Zie: de complete agenda

Nieuw(s) van de Speeltafel

Thematische ontmoetingsdag Interculturele levenskunst – de Quest for Wisdom foundation

Op vrijdag 23 juni organiseert de Quest for wisdom foundation een thematische ontmoetingsdag – met sprekers, dialoog en spel; en een muzikale vertolking van het thema

Grenzen, muren en… een tussenruimte voor interculturele levenskunst

Dit paradoxale thema grijpen we aan omdat we geloven dat het onderzoeken van grenzen en muren meer dan ooit actueel is: “Hoe goed om te gaan met verschillen? Verschillen tussen mensen en tussen culturen, tussen natuur en cultuur, tussen natuur en techniek”? We stuiten hierbij op een bijzondere paradox: hoe meer we oude scheidslijnen ter discussie stellen en beseffen dat we in ‘vloeibare tijden’ leven – zoals de socioloog Zygmunt Bauman treffend typeerde – hoe meer er ook een tegenreactie lijkt te ontstaan: reactief en reactionair duiken de oude sjablonen en clichébeelden weer op – roze voor meisjes en blauw voor jongens. Hoe meer vooruitgang we met behulp van wetenschap en techniek, economie en politiek boeken hoe zwaarder de kostenkant op onze planeet drukt: de climate change, vluchtelingenstromen, droogte, hongersnood en economische crises mede ten gevolge van het overschrijden van natuurlijke, culturele en morele grenzen.

De fenomenen roepen op tot vragen over interculturele levenskunst en identiteitsvorming door verschillen te waarderen in plaats van te polariseren! Deze questie speelt zich zowel in het klein af in onze straten en buurten – en achter de voordeur! – als in het groot in de context van globalisering. Enerzijds erkennen we de multiculturele rijkdom – op culinair gebied en in de culturele sector: muziek, dans en beeldende kunst bijvoorbeeld. Anderzijds spreken we over ‘het drama van de multiculturele samenleving’, over de vluchtelingencrisis en schelden we over en weer elkaar de huid vol wanneer de Hollandse traditie van het Sinterklaasfeest ter discussie staat. Een beroep op oude waarden en traditionele symbolen, rituelen en feesten die onze identiteit bevestigen, is niet meer genoeg; en evenmin andersom: een beroep op ‘onze identiteit’ legitimeert niet langer dat eens gevonden culturele vormen voor altijd heilig zijn. Er is voor iedereen de noodzaak onze identiteiten en interculturele omgangsvormen te bevragen en deze ook als vloeibare en veranderlijke constructies te doorzien en ermee te kunnen ‘spelen’. Het vanzelfsprekende van ‘onze’ cultuur en religie, ‘normen en waarden’ is problematisch geworden. Vanuit vanzelfsprekende reflexen schieten we in de verdediging en trekken een muur om ons heen òf we gaan in de aanval om de ander pijn te doen, diens leefruimte en rechten te beperken of in het uiterste geval algeheel te vernietigen. Het optrekken van muren tussen cultuurgebieden en landen als antwoord op problemen is geen oplossing maar creëert een nieuw probleem. Deze kwestie snijden we aan op de ontmoetingsdag Quest for wisdom: interculturele ontmoetingen en levenskunst.

Vooraankondiging van het programma interculturele ontmoetingen en levenskunst

De questie achter de kwestie van het bouwen van muren in politiek en ideologisch verhitte tijden, die we op deze ontmoetingsdag centraal stellen, luidt:
Is er een derde weg mogelijk tussen een geweldspiraal – de Clash of Civilizations– volgens Samual Huntington – en het optrekken van muren tussen culturen? Die derde weg zou de vorm van symbolische uitwisseling hebben (dialogisch – polylogisch): het slijpen van inzichten, wegen van wensen en verlangens in plaats van te vechten of te vluchten.

Biedt interculturele levenskunst een richting voor glocale vormen – een samentrekking tussen globaal en locaal – voor de inrichting van het goede samenleven en voor de ontwikkeling van (wereld-)burgerschap? Hoe goed om te gaan met (be)grenzen?
Deze questie gaan we in dialoog met gastsprekers en betrokkenen bij de stichting en aanwezigen bespreken en, mede aan de hand van muziek, spel & dialoog onderzoeken.

We onderzoeken de questie op drie niveaus:

Als vraag naar het ontwikkelen van wereldburgerschap
Als vraag naar levenskunst in organisaties ter versterking van een sociaal en moreel maatschappelijk weefsel
Als vraag naar kringen van bekommernis (Martha Nussbaum) met wijsheid uit verschillende culturele tradities

Informeer naar mogelijkheden om in projecten van de Quest for wisdom foundation te participeren: bestuur@questforwisdom.org

Hoop volgens De Wereld van de Wachter, erelid van de Quest for wisdom foundation

“Onbetaalde inzet, het meermaals of regelmatig uitoefenen van een onbaatzuchtige daad, wordt ondanks zijn potentieel niet meegerekend in economische modellen.

Zouden we daarover niet verontwaardigd moeten zijn? Onbetaald werk is engagement van het zuiverste soort en zou het miskende kloppende hart van de economie, de samenleving en ons mens-zijn kunnen zijn. Het is een dagdagelijks staaltje engagez-vous zonder magie, tussen hebzucht en harmonie. (…)

Dat de waarde van vrijwilligerswerk wordt onderschat, heeft dus te maken met het feit dat vrijwilligerswerk een andere soort waarde betreft dan de dominante waarde. Hier vinden we weer de tegenstelling tussen de grote bestaande structuren en de micro-alternatieven. Hier zijn het de mensen zelf die vanuit hun eigen kern ageren, niet vanuit een economische waarde maar vanuit een maatschappelijke waarde pur sang. Wanneer we de impact van vrijwilligers op sociale cohesie, burgerschap of maatschappelijke verbinding in rekening brengen bij ons maatschappijmodel, komen we uit bij een waarde van onmetelijke grootte.

Wordt het niet tijd om die waarde de plaats te geven die ze verdient? Dat kunnen we door het engagement terug te claimen. Dat kan op een heel kleine manier gebeuren. De kleinste daden van medemenselijkheid zijn dikwijls de krachtigste. Maar als we geen ruimte en waardering of zelfs gepaste erkenning geven aan de ontwikkeling van het onzichtbare hart van onze samenleving, zal de onzichtbare hand van ons efficiëntiedenken ons meedogenloos wurgen. Wat blijft er dan over van het leven?

Misschien alleen maar hoop op het kleine goede. Laat het de hoop zijn, en het niet weten, dat overwint.”
– uit: De wereld van De Wachter: “Het Onzichtbare Engagement” {pp. 88-90}

Maak laagdrempelig kennis met het gedachtegoed van de stichting via gameforwisdom.com. Wie actief aan de verdere ontwikkeling van educatief activiteiten en wil participeren, of als Quest for Wisdom^© spelbegeleider geschoold wil worden, kan zich aanmelden via: heidi@gameforwisdom.com

Quintessence

Aarde, water, lucht en vuur en … het vijfde element, de quinta essencia:
Hoor de Quintessence in een Liefdeskwatrijn van Djelal-oed-din Roemi, Perzich Soefidichter (1207 -1273)

Waar de geliefde als de zon gaat stralen
wervelt de minnaar als een stofje in dat licht omhoog
wanneer de lentewind der liefde aan komt waaien
wordt elke niet-verdorde tak tot dansen aangezet.