Mensis Julius, hooimaand , ook vennemaand, dondermaand
Machteld Roede
calendarium 1, calendarium 2, calendarium 3 en calendarium 4 — januari 1, januari 2 en januari 3 — februari 1, februari 2 en februari 3 — maart 1, maart 2, maart 3, maart 4 en maart 5 — april 1, april 2, april 3 en april 4 — mei 1, mei 2, mei 3, mei 4 en mei 5 — juni 1, juni 2, juni 3 en juni 4 — juli 1, juli 2, juli 3 en juli 4 — augustus 1, augustus 2 en augustus 3 — september 1, september 2, september 3 en september 4 — oktober 1, oktober 2, oktober 3 en oktober 4 — november 1, november 2, november 3 en november 4 — december 1, december 2, december 3 en december 4
Juli 2022, upgrade september 2025
Enkele jaarlijkse dagen uitgelicht (vervolg)
Tour de France
De meerdaagse wielerwedstrijd de Tour de France (de Tour) voert hoofdzakelijk door Frankrijk. Meermaals is de start en soms een dagfinale in een van de omringende landen. Samen met de Rondes van Italië (Giro) en Spanje (Vuelta) is het een van de drie Grote Rondes.
In 1954 was de Grand Départ van de Tour in Amsterdam, in 1973 in Scheveningen, in 1978 in Leiden, in 1996 in ‘s-Hertogenbosch, in 2010 in Rotterdam. In 2015 ging de 102de editie van start in Utrecht met een tijdrit en de volgende dag vertrek richting Zeeland.
In 1895 testte journalist Georges Lefèvre een fiets van aluminium in solo ritten over alle bekende parcoursen in Frankrijk. Dit bracht de hoofdredacteur van het tijdschrift L’Auto Henri Desgrange tot het in 1903 organiseren van de eerste Tour, die bestond uit zes ritten. Onderweg waren er controleposten waar de renners hun naam moesten roepen naar de commissarissen of afstappen en een handtekening plaatsen. De Fransman Maurice Garin won met een voorsprong van bijna drie uur op de nummer twee, al rees twijfel of hij wel de hele ronde op de fiets had volbracht. Slechts 21 van de 60 renners reden de wedstrijd uit.
In 1904 organiseerde Desgrange een tweede Tour met weer zes ritten en dezelfde aankomstplaatsen. Helaas protesteerden veel mensen die langs het parcours woonden en wierpen barricades op. Toch werd besloten de tijdritten jaarlijks te herhalen. De Tour groeide uit tot de belangrijkste en eervolste wielerwedstrijd van het jaar.
Desgrange voert in 1930 de landenploegen in en het ploegenklassement. Voor het eerst wordt er een rit rechtstreeks op de radio uitgezonden. Een paar jaar later wordt het bergklassement ingevoerd, sinds 1934 staat ook een tijdrit op het programma. In 1938 wordt de hoogst berijdbare berg in Europa de Col de l’Iséran. In 1939 wordt ook de klimtijdrit ingevoerd. Tijdens de tweede Wereldoorlog werd niet gekoerst.
De Tour wordt door vele bewonderaars gevolgd. Velen reizen af om langs bekende routes te staan. Op sommige stukken kunnen de zwoegende renners maar met moeite door de hard klappende, overenthousiast met vlaggen wapperende en dikwijls bizar geklede mensenmassa’s heen komen. Zoals op de populaire Alpe d’Huez, met 21 bochten en 14 km met een hoogteverschil van 1.120 m; voor het eerst deel van de Tour in 1952 en sinds 1976 regelmatig een etappefinish.
Velen, ook zij die weinig om het wielrennen zelf geven, volgen de Tour op de tv vanwege de veelvuldige unieke beelden van landschappen, bergtoppen, rivieren, en vooral boven aanzichten van kastelen, ruïnes, en kerken.
Valpartijen
Meer dan eens zijn er al dan niet ernstige valpartijen, met nare schaafwonden; veelvuldig breken er sleutelbenen.
Spectaculair was tijdens de negende etappe van de Tour in 2011 de val van de Zeeuw Johnny Hoogerland — op dat moment virtueel leider in het bergklassement. Een auto van France Télévisions raakte Juan Antonio Flecha zijdelings. Door zijn val werd Hoogerland gelanceerd, hij vloog hoog over de kop in een hek met prikkeldraad langs de weg. De tv-beelden toonden zijn geheel ontblote linker bil en been met vele diepe snijwonden, maar hij kon de etappe uitrijden. Na afloop kreeg hij alsnog de bolletjestrui omgehangen, en hij kreeg samen met Flecha de prijs voor strijdlustigste renner van de dag. Daarna bleken 33 hechtingen nodig. Typerend voor de Bull van Beveland was zijn uitspraak bij het verlaten van het ziekenhuis: Een Zeeuw krijg je er niet zo snel onder. Hij reed de Tour nog met veel pijn uit.
Fataal
Er vielen ook dodelijke slachtoffers. In 1935 liep de 29-jarige Bask Francisco Cepeda bij een val in de afdaling van de Col du Galibier een schedelbasisfractuur op en overleed enkele dagen later. Recent vond een achterneef in oude kranten en een lang geheim gebleven document dat een rode auto mede betrokken was geweest bij het drama. Volgens verder onderzoek in 2015 zou Cepeda echter 50 km verderop in het plaatsje Rioupéroux zijn fatale val hebben gemaakt. Wat waar hoe gebeurde blijft een onopgelost mysterie.
De 30-jarige Brit Tom Simpson stierf in 1967 op de flanken van de ‘Mont Vetoux ten gevolge van hitte en uitputting, fataal in combinatie met zijn dopinggebruik. Die dag won Jan Janssen de etappe. Daarna hoorde hij pas van het Simpson drama.
De 24-jarige veelbelovende regerend olympische kampioen wielrennen de Italiaan Fabio Casatelli vloog in 1995 in de 15e etappe bij de afdaling van de Portet d’Aspet zonder helm met hoge snelheid uit de bocht en met zijn hoofd tegen een betonblok, raakte in coma en overleed in het ziekenhuis. Erik Breukink was bij de valpartij betrokken maar kon zelf weer snel op de fiets stappen en de etappe uitrijden. Na zijn finish hoorde hij pas dat Casatelli gestorven was. De volgende dag reed het peloton als rouwbetoon langzaam in gesloten formatie en liet Casartelli’s ploeggenoten naast elkaar als eersten over de finish gaan.
Op de Portet d’Aspet is een gedenksteen voor de Olympiër geplaatst. Casatelli’s val werd een breekpunt. Er kwam meer aandacht voor de veiligheid van de renners.
Bekende winnaars
In 1904 was de 19-jarige Henri Cornet de jongste winnaar en in 1922 de 36-jarige Firmin Lambot de oudste winnaar van de Tour.
Tussen 1999-2005 won Lance Armstrong weliswaar zeven keer de Tour, maar nadat hij zijn dopinggebruik toegaf staat voor die jaren nu vermeld geen winnaar. De renners Jacques Anquetil (1957 en 1961-1964), Eddy Merckx(1969-1974), Bernard Hinault (1978-1985) en Miguel Indurain (1991-1995) wonnen de Tour vijf keer. Eddy Merckx won in 1969 ook de bolletjestrui (bergklassement) en de groene trui (puntenklassement). Tot en met 2025 won Tadej Pogacar viermaal.
Nederlandse winnaars
In 1968 won Jan Janssen de Tour, in 1980 Joop Zoetemelk. Bijgewerkt tot en met 2025 zijn er 171 Nederlandse individuele etappeoverwinningen met Theo Middelkamp was in 1936 als eerste. Er werden 15 ploegentijdritten door een Nederlands team gewonnen.
Vrouwen
Tussen 1984 en 2009 werden diverse wedstrijden gezien als de Ronde van Frankrijk voor vrouwen.
Van 1984 tot en met 1989 reed de Tour de France féminin op dezelfde dagen over hetzelfde parcours als bij de mannen. Na 1989 stopte directeur Jean-Marie Leblanc echter de economisch niet rendabele wedstrijd. De vanaf 1990 tot en met 1993 niet meer gelijk met de mannen verreden Tour de la CEE féminin moest stoppen vanwege problemen met sponsoren en gaststeden. Tegelijkertijd organiseerde Pierre Boué vanaf augustus 1992 de Tour cycliste féminin, die vanaf 1998 La grande Boucle féminin genoemd werd. Ook hier werd het aantrekken van sponsoren steeds moeilijker en in 2004 werd de wedstrijd niet gehouden.
De vrouwenronde telde tussen de 10 en 15 etappes, maar sinds 2005 nog slechts vijf. Daardoor werd de ronde niet meer geclassificeerd door de UCI (Union Union Cycliste Internationale). In 2008 telde de wedstrijd zeven etappes op zes dagen en in 2009 bestond de laatste editie nog uit slechts vier etappes.
Van 2014 tot en met 2021 organiseerde de Franse ASO (Amaury Sport Organisation) tijdens de mannen Tour de France een eendaagse wedstrijd voor vrouwen (La Course). Vanaf 2022 is er weer een meerdaagse Tour de France Femmes, met meer aanzien en succes.
Nederlandse winnaressen
In 1992 won Leontien van Moorsel zowel de Tour de la CEE féminin als de eerste editie van de Tour cycliste féminin.
Na 1989
De eerste editie in 2022 van de Tour de France Femmes werd een groot Nederlands succes. Alleen Nederlandse vrouwen droegen de leiderstrui. Zowel Marianne Vos, Lorena Wiebes en Annemiek van Vleuten wonnen drie twee etappes. Na één dag Wiebes, fietste Vos vijf dagen in de gele trui rond, en tenslotte veroverde Van Vleuten in het geel de eindzege.
In 2023 won Vollering het eindklassement. In de Tour van 2024, gestart in Nederland, zegevierde Charlotte Kool in de eerste twee etappes, Demi Vollering in de derde, terwijl Puck Pieterse de vierde zege behaalde. Op de slotdag in 2025 won Demi Vollering de zware Alpenrit naar Alpe d’Huez. Een zege met een rouwrandje, want ze miste de eindzege op 4 seconden en werd derde in het eindklassement.
In totaal gingen t/m 2025 de meeste etappezeges naar Lorena Wiebes. Ze won vijf keer, Demi Vollering en Marianne Vos boekten drie ritzeges.
Maastricht
In 1969 kwam een etappe van de Tour de France aan op het Volksplein in Maastricht. De vierde etappe van de Tour de France Femmes 2024 reed door het grondgebied van Maastricht.
Als eerbetoon aan het Verdrag van Maastricht in 1992 dat de basis legde voor de Europese Unie, deed de Tour dat jaar een recordaantal van zeven landen aan. Op 11 juli kwam het peloton vanuit Kanne (België) bij de zuidrand van Maastricht Nederland binnen en reed door via de klim van de Cauberg naar de dagfinish in Valkenburg. De volgende dag volgde het vertrek naar Koblenz.
Wij zaten op de steile berm langs de weg vanaf het nabijgelegen Kanne en waanden ons even in Frankrijk door de stoet van grote Franse reclame-auto’s die aan de renners voorafging. Vanuit microfoons klonken luide, op zwiepende Franse kreten, er werd Frans snoep en flyers uitgestrooid. Er passeerden steeds meer zware, ronkende motoren, helikopters scheerden laag over ons heen. En dan opeens, whoops, vloog in een uiterst snelle kleurige flits de wielerkaravaan voorbij, de bocht om, alweer uit zicht…
NN North Sea Jazz Festival
Sinds 1976 wordt in het tweede weekend van juli het ooit door Paul Acket opgerichte driedaagse NN North Sea Jazz Festival georganiseerd.
Het festival is sinds het begin toegenomen tot vijftien podia, 150 acts en meer dan 25.000 bezoekers per dag.
De 4Daagse van Nijmegen
Het grootste wandelevenement ter wereld — de 4Daagse van Nijmegen — gaat op de derde dinsdag in juli van start. Na de start in 1909 nu met zo’n 45.000 deelnemers van meer dan 70 nationaliteiten.
Het Zomercarnaval in Rotterdam
Het Zomercarnaval in Rotterdam (Rotterdam Unlimited) in de laatste week van juli trekt jaarlijks honderdduizenden bezoekers. Het viert de culturele diversiteit van Rotterdam met een groot carnavalsfestival.
Het hoogtepunt is de straatparade door de binnenstad van Rotterdam met veel tropische muziek, dans, prachtige kostuums en praalwagens. De carnavalsbands strijden hierbij om het winnen van de Golden Drum.
Bij de Royalty Election wordt de Queen of Zomerfestival gekozen. Zij opent de parade en blijft een jaar ambassadeur. Op de Mercado, de internationale festivalmarkt, is te genieten van tropische hapjes, drankjes, en andere exotische waren. Op vrijdag- en zaterdagavond sluiten afterparty’s op diverse locaties het Zomercarnaval feestelijk af.
Zwarte Cross
De Zwarte Cross is een uniek vierdaags festival in de gemeente Oost Gelre in de Achterhoek, het grootste betaalde Nederlandse festival. Het is ooit in 1997 begonnen als een kleiner driedaags evenement, maar is sindsdien uitgegroeid tot een gigantisch evenement op vele festivalweides, dat jaarlijks in juli van donderdag tot en met zondag honderdduizenden bezoekers trekt.
In 1997 was er een crosswedstrijd waar iedereen met een motor, brommer, scooter of welk vervoermiddel ook aan mee mocht doen. De naam Zwarte Cross gaat terug tot de jaren 1960. Kroegbezoekers die zwaar opschepten over hun prestaties op de crossmotor of brommer werden uitgedaagd dat in een zwarte cross te bewijzen
De Zwarte Cross is een bizarre combinatie van de grootste motorcross ter wereld en een breed muzikaal aanbod en veel theater, met daarnaast ook acrobatiek en kermis. Meer dan 250 bands en 1000 theaterartiesten treden op tientallen podia op, en er zijn kermisattracties zoals de Globe of Death en grote reuzenraderen. Wie wil kan zich als levende kanonskogel uit een beugelfles laten schieten. Voor kinderen (en hun ouders) is er het Blagenparadijs.
Belangrijk in de geschiedenis van de Zwarte Cross is de Achterhoekse rockband Normaal met klassiekers in het Saksische dialect zoals Deurdonderen, Niet noar huus toe goan en Mama woar is mien Pils. Normaal — opgericht in 1974 en in 1977 doorgebroken met de hit Oerend Hard — wordt als de grondlegger van de boerenrock gezien.
Ook de energieke rockband Bökkers met streektaalmuziek van Salland vormt een bekend en terugkerend onderdeel van de Zwarte Cross.
Daarnaast treden andere lokale bands met eveneens veel succes op zoals uit Groningen The Vices en uit Limburg Rowwen Hèze, dat overwegend in hun Horsterse dialect zingt. Maar ook Blondie en de Golden Earring traden op in Oost Gelre.
Natuur
Pollennieuws
In de maand juli veroorzaken sterk allergene klachten de grassoorten kropaar, het gewoon reukgras, de gestreepte witbol, de rogge, het Engels raaigras, de glanshaver, het straatgras en het timoteegras. Sterk allergeen is het kweekgras en de mais. Nog maar matig tot weinig allergeen is nu het kamgras.
Het kruid klein glaskruid is zeer sterk allergeen, de Bijvoet is sterk allergeen.
Hooimaand
Juli werd hooimaand genoemd omdat het hooien van het gras veelal in juli plaatsvond; tegenwoordig vindt de eerste snede (beste kwaliteit, veel voedingswaarde, eiwitten) al in juni plaats.
In het verleden waren benamingen — zoals haymanoth (circa 1050), hoimant (1240), hoiemaent (1265) — gebruikelijker dan juli.[8]
De wakkere hooimaand geeft de zeisen,
de maaier in de hand met vlijt,
daar lege schuren hooi vereisen,
om het vee te voeden in wintertijd.
Het hooien was dan ook een belangrijke, omvangrijke activiteit, waarbij veelal het hele boerengezin bij mee hielp.
Het gras moest worden gemaaid, gedroogd, gekeerd om ook de andere kant te drogen, gebundeld en tenslotte met paard en wagen vervoerd naar de grote hooiberg of –schuur, op het erf van de boerderij. Vroeger werd alles gedaan met behulp van zeis en grote hooihark; tegenwoordig gebeurt het allemaal veel sneller machinaal.
In juli worden veel groentes geoogst, zoals komkommers, tomaten, sla, worteltjes, boontjes en doperwten, rapen, spinazie en bloemkool.
Duizendblad[9]
Achilles millefolium, een schermbloem met gesteelde bloemen, is in Europa zeer algemeen. De naamgeving Millefolium verwijst naar het dubbel geveerde blad, dat uit vele kleine blaadjes lijkt te bestaan. De composiet groeit langs wegen, op grazige velden en dijken, en bloeit vanaf eind juni tot in de winter. De wit tot licht roze bloemen geven nectar voor insecten.
Medicinaal
Duizendblad is een al eeuwenlang veel gebruikte medicinale plant, toegepast als wondkruid, als bloedstelpend, bij reuma, bij nier- en blaasontstekingen.
Het werd tijdens de Trojaanse oorlog gebruikt om bij gewonde soldaten bloedingen te stelpen, evenals bij de Romeinse legers. Zij noemden het herba militaris, soldatenkruid.
Ilias’ oorlogsheld Achilles — de zoon van koning Peleus en de zeenimf Thetis — gebruikte duizendblad bij het verzorgen van de krijgsverwondingen van zijn manschappen. Hij had dat als knaap geleerd van zijn overgrootvader de centaur Cheiron, vandaar de wetenschappelijke naam Achillea.
Op de binnenkant van een drie millenia oude Griekse drinkvaas staat afgebeeld hoe Achilles de linker ellenboog van zijn vriend Patroklos verbindt. De Ilias vertelt hier niets over, de scene is waarschijnlijk bedacht door de Atheense pottenbakker/schilder Sosias*.
Homerus beschreef in de Ilias een diepe relatie tussen Achilles en Patroclos, waarbij Achilles teder is tegenover zijn Patroclus, maar ongevoelig en arrogant tegenover anderen. De ware aard van deze relatie was in de klassieke en blijft in de huidige tijd een punt van discussie.
Jezus raadde zijn vader Jozef aan het kruid te gebruiken bij verwondingen die hij bij zijn werk als timmerman opliep.
Liefdesorakel
Duizendblad, dat symbool staat voor liefde, moed en toewijding, werd in het verleden gebruikt bij een oude vorm van waarzeggerij. Het kruid hielp om antwoorden te vinden bij liefdesvragen en bij het voorspellen van de toekomst van de liefde.
Het weer – Gemiddeld is juli de warmste maand van het jaar, met veel onweersstoringen, vaak al uren eerder aangekondigd door kanteelwolken, wolkenbanken waarvan de bovenkant doet denken aan kasteelmuren. Onverwachte zware windstoten kunnen door de winddruk grote schade veroorzaken.
Kwallentijd
In de volle zomer, wanneer het zeewater warmer is, is er meer kans op kwallen in het kustwater, vooral bij warm, langdurig en aflandig weer (oostenwind).
In juli spoelen vooral kompaskwallen op het strand aan. De tekening met strepen op de hoed doet denken aan een kompasroos. De netelcellen in de soms wel 2m lange tentakels kunnen bij contact met onze huid kleine naaldjes afschieten (netelen). Het is niet gevaarlijk, wel onprettig. Afspoelen met zeewater, en vooral niet met zoetwater, wat nog niet afgeschoten netelcellen activeert.
Noten
[1] Bron: Het peloton onder de Utrechtse Domtoren — foto Victor van Werkhooven
[2] Bron: Logo Tour de France
[3] Bron: Gouden 4daagse kruis met kroon, 14 deelnames — foto Vincent de Groot
[4] Bron: Zwarte Cross festival 2005 — foto Koos Groenewold
[5] Bron: Normaal — foto Wer-Al Zwowe
[6] Bron: Bökkers — foto MVfotografie, Zwarte Cross 2022
[7] Bron: Casper Luyken, Iulius (1700) ets en gravure afgezet met waterverf. Collectie Amsterdam Museum
[8] Philippa, M., Debrabandere, F., Quak, A., Schoonheim, T., en van der Sijs, N. (2003-2009) Ethymologisch Woordenboek van het Nederlands. Amsterdam: Meertens Instituut.
[9] Uit: Sophieke Nijhuis–Bouma (2020). Duizendblad, Amphora september. p. 14–16
[10] Bron: Duizendblad, Achilles millefolium- foto John Rusk
[11] Bron: Achilles verbindt de wonden van Patroklos (500 v.o.j.) — Sosias, foto Bibi Saint-Pol, vaas, Altes Museum museum in Berlijn
[12] Bron: De centaur Cheiron onderricht Achilles — fotograaf onbekend, fresco Herculaneum, Augusteum, Museo Archeologico Nazionale, Napels
[13] Bron: Kompaskwal — foto Rudolphous
