Kathy Anita de Vries-de Graaf
Forum, KIS-jaarbijeenkomst (Kennisplatform Integratie en Samenleving) op maandag 13 mei 2019
Toelichting bij de KIS-jaarbijeenkomst
Zie: site van KiS, agenda/kis-jaarbijeenkomst-geloven-een-seculiere-samenleving
In Nederland gaan we uit van de scheiding van kerk en staat. In de praktijk betekent dit dat de staat en religieuze instituten ieder hun eigen zaken regelen. Dat neemt niet weg dat in onze diverse samenleving religie voor veel mensen een belangrijke rol speelt. Het kan houvast en zingeving bieden, emancipatie bevorderen en burgers met elkaar verbinden. Maar in een seculiere samenleving kan het ook leiden tot spanningen. De interpretatie van religieuze normen en waarden kunnen bijvoorbeeld leiden tot negatieve beeldvorming en zorgen voor polarisatie tussen groepen en daarbinnen.
Tijdens de jaarbijeenkomst van 2019 kijkt Kennisplatform Integratie & Samenleving (KIS) met name naar de rol van religie in het dagelijks leven van professionals en burgers, die niet of juist wel gelovig zijn. Dat gaat over zingeving, beeldvorming, handelingsverlegenheid en botsende waarden in onder andere de zorg, onderwijs en handhaving.
Geven we bijvoorbeeld een hand, zijn we vrij op een niet-christelijke feestdag, moet het mogelijk worden voor een politieagent een keppeltje te dragen? Wanneer gaan gemeenten een samenwerking aan met kerken, moskeeën of andere religieuze instellingen en in welke vorm?
Ook komen enkele andere thema’s, zoals arbeidsdiscriminatie en zelfbeschikking, aan de orde. We bespreken deze met elkaar in workshops en een plenair debat, en horen de visie van KIS en minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Mijn vragen naar aanleiding van deze uitnodiging
Er staat onder meer:
- Zijn wij vrij op een niet-christelijke feestdag?
- Moet het mogelijk worden voor een politieagent een keppeltje te dragen?
Ik vraag mij af of dit wel de juiste vragen zijn. De antwoorden hierop kunnen namelijk alleen gegeven worden vanuit een integratie van kennis en saamhorigheid en de motivatie om aan de uitkomst van deze integratie een vorm te geven.
Kennis in de zin van cognitieve ontwikkeling die ons helpt zowel onszelf als de ander beter, in de zin van een dieper en ruimer kader, te begrijpen.
Van groot belang vind ik daarin ook het kennis nemen van de meningen en opinies van diegenen die hun blik als het ware hebben opgerekt naar een horizon die verder reikt dan de eigen angsten en beperkende overtuigingen zonder daarbij de realiteit uit het oog te verliezen.
Onze multiculturele samenleving vraagt om een verdieping van het mondiale denken die echter vorm krijgt als er een gezonde visie ontstaat op lokaal niveau. Kleinschaliger globaliseringsmodellen zijn nodig om uit te kunnen stromen naar gezonde bredere verbanden.
Saamhorigheid betekent een respons kunnen geven vanuit een geest die niet belemmerd wordt door de angst voor aantasting van onze identiteit. Er is namelijk een verschil tussen identiteit en eigenheid.
- Eigenheid is het uitkristalliseren van de identiteit.
- Eigenheid is meer verankerd in waarden die niet ego gericht zijn. Eigenheid kun je bewaren te midden van diversiteit.
- Eigenheid houdt zijn eigen kleur maar kan wel verweven worden met dat wat er tegen aan schuurt.
- Eigenheid bevindt zich altijd binnen de innerlijke ruimte van ieder mens, beperking is haar vreemd.
Terwijl identiteit een meer statisch gegeven is, weliswaar veranderend binnen de context van leeftijd en ontwikkeling, is eigenheid dynamisch maar verankerd in dat wat de essentie is van ieder mens.
Bovenstaande vragen zijn alleen op de goede wijze te beantwoorden wanneer de intentie tot een respons al gegroeid is en meer bewust is gemaakt vanuit wederzijds respect naar zichzelf en de ander en niet vanuit een impuls, die zich blindstaart op de verandering.
Wellicht zijn bovenstaande vragen dan misschien niet de meest dringende vragen om beantwoord te worden, of zijn zij minder moeilijk te beantwoorden dan nu, althans op dit moment in de tijd.
