Hoofdredactie
Soefi stromingen — Over de mystieke soefi stroming: de tasawwuf — De oorsprong en ontwikkeling van tasawwuf — Vooraanstaande soefi-mystici — Soefi-ordes in oost en west — Over een universele stroming binnen de soefi-leefwijzen
Een ‘universele’ stroming binnen de soefi-leefwijzen is geïnitieerd door Hazrat Inayat Khan (1882-1927). Deze stroming streeft universele harmonie, liefde en verzoening na tussen religies van Oost en West. Khan — een Indiase mysticus — immigreerde in de 19e eeuw naar Verenigde Staten om zijn boodschap van verzoening te verkondigen[1]:
“De opvatting van recht en onrecht, van goed en kwaad, kunnen we op verschillende wijzen onder verschillende volkeren vinden, maar in de liefde verenigen wij ons allen, hetzij Oost of West, Noord of Zuid.”
Deze vorm soefi beoogt geen nieuwe religie te zijn of nieuwe dogma’s te vormen, maar wil eenheid tussen alle mensen brengen evenals respect voor eenieders religie en cultuur. Zo zegt Khan:
“Wanneer vrede en harmonie gehandhaafd kunnen blijven, is het beter strijd te vermijden. …
… om in harmonie te komen met de situaties in het leven, hoef je niet altijd een wapen te gebruiken. Je moet eerst proberen in harmonie te komen met een bepaalde levenssituatie.”
Deze meanderende levenskunst vraagt van mensen hartskwaliteiten van geduld, verzoening en volharding te ontwikkelen[2].
Op die manier is het mogelijk de weerbarstigheid van het eindige leven op aarde te verbinden met het oneindige. In de woorden van Khan:
“De aard van afgestemd zijn op het oneindige is dit: wanneer je de ziel vergelijkt met een snaar van een instrument zit hij vast aan twee uiteinden, de ene is het oneindige de andere het eindige. Wanneer je je voortdurend bewust bent van het eindige dan ben je afgestemd op het eindige en dat maakt je beperkt, zwak, zonder hoop en krachteloos. Degene die zich richt op het oneindige is afgestemd op het oneindige. Hij is energiek en die kracht duwt hem door het leen onder alle ongunstige omstandigheden.”[3]
Die afstemming op het oneindige helpt de mens de krachten uit het hart te laten stromen,
in de woorden van Khan:
“Wat wij vriendelijkheid, behulpzaamheid, fijnheid, zachtheid of nederigheid noemen, waar vandaan komen al deze deugden? Zijn zij niet alle van liefde gemaakt? Het zijn verschillende vormen van liefde. Dit toont ons, dat er slechts één stroom van liefde is en dat alle verschillende deugden die de mens kent, verschillende druppels zijn, die in verschillende richting vallen.”[4]
Tijdens erediensten worden zeven kaarsen ontstoken: voor het hindoeïsme, het boeddhisme, het zoroastrisme, het jodendom, het christendom, de islam en voor allen die het licht van de waarheid in de duisternis van menselijke onwetendheid hebben hooggehouden.[5]
Khan ziet de verschillen in de verhalen, ceremonies en rituelen tussen de diverse religieuze richtingen als een oppervlakteverschijnsel, waar zij in de diepte zijn verbonden als een ‘religie van het hart’:
“Het doet er niet toe welke godsdienst men aanhangt, als men maar de diepte van die godsdienst kent, en dat is liefde. En dan, al die verschillende vormen, de vormen van eredienst en van gebed, welk geheim ligt daarachter verborgen? Het geheim is het voorbereiden van het hart op die zegening, die alleen door liefde gegeven wordt.”[6]
De verbindende kracht van het hart om zich af te stemmen op het oneindige en de velen wegen die er op aarde bewandeld kunnen worden, is symbolisch in de cirkel als symbool van eenheid en het enneagram — rond 1900 door de Armeense soefi mysticus Gurdjieff als universeel symbool van de ‘eeuwige wetten van het universum’ beschreven.
De Soefi Boodschap
Uit: De Soefi-gedachte
Hazrat Inayat Khan (1882-1927) heeft vanuit het soefisme (wijsheid, zuiverheid), dat al zo oud is als de wereld, een nieuwe impuls gegeven aan de Boodschap die van alle tijden is.
Het is een universele boodschap van geestelijke vrijheid, een boodschap van de eenheid van religieuze idealen, van respect voor alle godsdiensten, profeten en heilige boeken van de mensheid.
Het is een aanzet om dagelijks leven en religie met elkaar te verbinden opdat iedere daad door de geest mag worden gedragen en spirituele vruchten mag afwerpen: een wijze van leven geënt op de tijdloze mystiek.
Sympathie is een centrale waarde, en respect voor de ander, het andere, een streven naar begrip vanuit een besef van broederschap.
Soefisme kenmerkt zich door een positieve en constructieve levenshouding.
Als we al spreken van een ethisch beginsel, dan is het dit: dat de hele mensheid is als één lichaam, en dat ieder orgaan dat gekwetst of getroebleerd is, schade kan berokkenen aan het hele lichaam.
Gezondheid, moraal, opvoeding, de omgang met elkaar, het zicht op leven en dood, alle aspecten van het dagelijks leven krijgen aandacht vanuit een spiritueel perspectief.
- Carp, A. (2011-1) “Gedachten over de doelstellingen van de Soefi Beweging”, De Soefigedachte, pp. 27-28.
- Carp, A. (2008-3) “De verspreiding van de Soefi Boodschap”, De Soefigedachte, pp. 12-14.
- Khan, I. (1998) De Gatha’s. Katwijk aan Zee: uitgever Panta Rhei.
- Carp, A. (2010-2) “Hazrat Inayat Khan over zelfdoding”, De Soefigedachte, p. 21.
- Smit, A. (2011-1) “Het manicheïsme: een vergeten wereldreligie”, De Soefigedachte, pp. 14-18.
Noten
[1] Ameen Carp “Gedachten over de doelstellingen van de Soefi Beweging”, De Soefigedachte, pp. 27-28, maart 2011 en “De verspreiding van de Soefi Boodschap”, De Soefigedachte, pp. 12-14, september 2008
[2] Uit Inayat Khan “De religie van het hart”, de eenheid van religieuze idealen; uitgever Panta Rhei; ISBN 90.73207.48.7)
[3] Zie ook: Ameen Carp “Hazrat Inayat Khan over zelfdoding”, De Soefigedachte, pp. 21-juni 2010.
[4] Stichting Soefi Beweging Nederland, De Soefigedachte, Den Haag, september 2008.
[5] Amir Smit “Het manicheïsme: een vergeten wereldreligie”, De Soefigedachte, pp. 14-18, maart 2011.
[6] Stichting Soefi Beweging Nederland, Den Haag, De Soefigedachte, december 2012.
[7] Bron: Hazrat Inayat Khan