Hoofdredactie
Confucianistische stromingen — Daoïstische stromingen — Chinese filosofische scholen — Chinese klassieke werken — Chinese astrologie — Taijitu symbool
Taijitu — het symbool, het diagram van de opperste uiterlijkheid — is hèt Chinese symbool van de polaire krachten yin en yang.
Het yin-yang symbool is – in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt – zeker niet specifiek daoïstisch, maar het is doordesemd in de hele Chinese filosofie en mythologie.
Men gaat ervan uit dat de polaire krachten yin en yang hun oorsprong hebben vanuit de Yijing, hoewel het symbool niet in de Yijing voorkomt.
En als je in China de Fu Xi tempel bezoekt – gewijd aan de mythische eerste Chinese heerser – zou je denken dat het symbool en de Yijing al sinds de oertijd bestaan!
Betekenis
Het yin-yang symbool is erg dynamisch, het heeft een rotatie symmetrie die de suggestie oproept van een voortdurende cyclische beweging. Alle manifestaties komen tot stand door de dynamische wisselwerking van deze twee polaire krachten.
Ze worden ook niet zozeer beschouwd als tegengestelde begrippen, doch als complementaire delen van één geheel. De werkelijkheid is in voortdurende verandering is en de juistheid van iets ligt alleen op een bepaald moment, op een bepaalde plaats en in een bepaalde situatie vast.
Dit symbool illustreert dat het leven de harmonische vermenging van yin en yang is. Alle manifestaties komen tot stand door de dynamische wisselwerking van deze twee polaire krachten. Het duidt op de onderliggende eenheid en dynamiek tussen de pool van vrouwelijk, aarde, koude, noorden, vochtig, … en de pool van mannelijk, hemel, warm, zuiden, droog, ….
Yin en yang vormen aldus de polen waartussen de cyclische veranderingen verlopen. De twee stippen in het diagram symboliseren het idee dat elke keer als een van de krachten haar uiterste werking heeft bereikt, zij de kiem voor haar tegengestelde al in zich heeft.
Een aardig voorbeeld van het combineren van die twee uitersten is het Chinese woord voor crisis (wéi ji). Het is opgebouwd uit twee tekens, namelijk een teken voor gevaar, bedreiging uitgebeeld als een man op de rand van een steile rotswand, en een teken voor kans, mogelijkheid, waarmee men eraan wordt herinnerd dat er een schijnbaar kleine maar belangrijke mogelijkheid is waarmee het gevaar kan worden geweerd.
(On)balans in yin en yang
Doordat de balans in yin en yang belangrijk wordt gevonden, is er in ieder geval in theorie betrekkelijk veel ruimte voor androgynie. Dat wil zeggen dat man en vrouw gelijkwaardig zijn en kwaliteiten en eigenschappen hebben die elkaar aanvullen.
Doordat die mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten en eigenschappen vertaald worden naar taken en rollen zijn de verschillen in de praktijk vaak wel weer groot.
Ondanks de oorspronkelijke gelijkwaardigheid van yin en yang binnen het Chinese denken, is het opmerkelijk hoe de mannelijke yange eigenschappen altijd op subtiele wijze beter blijken te zijn dan de vrouwelijke yinne…
- Leeuw, K.L. van der (1994) Het Chinese denken, geschiedenis van de Chinese filosofie. Amsterdam: Boom.