Hoofdredactie
Hindoe richtingen — Oorsprong, ontwikkeling en filosofie van het hindoeïsme — De Veda’s, AUM en de heldendichten — Yoga scholen of wegen — Hinduism: an overview — Perspectieven vanuit de Advaita Vedānta — Kastenstelsel
Het kastenstelsel bestaat reeds sinds 2000 v.o.j.
Al in de oudste Vedische geschriften wordt het kastensysteem gelegitimeerd.
Het Indiase woord voor klasse, bekend onder de foutief weergegeven benaming kaste, is varna. Het is ontstaan door het samenleven in apartheid van de Arya met de overwonnen volken. Het is niet alleen een religieus maar ook een sociaal systeem, waarin het individu ondergeschikt wordt gemaakt aan de religieus bepaalde sociale orde in de maatschappij.
Het kan worden beschouwd als een verstarrend element van het hindoeïsme. De kaste waarin iemand terechtkomt is erfelijk bepaald. Men kent huwelijksbeperkingen (endogamie) binnen de kaste en opgelegde voedingsregels (reinheid). Men neemt geen voedsel aan van iemand uit een lagere kaste omdat dat onrein is.
De vier klassen of varnas
In theorie zijn er vier klassen of varnas (letterlijk kleuren):
| Brahmanas | de priesters en godsdienstleraren (wit) |
| Kshatriyas | de koningen, krijgslieden en aristocraten (rood) |
| Vaishyas | de handelaren, landbouwers, kooplieden en andere beroepen (geel) |
| Sudras | de overwonnenen, dienaren etc. (zwart) |
Er zijn binnen de kasten zo’n 3000 sub-kasten.
De grote groep Paria’s (de outcasts, onaanraakbaren of kastelozen) vormt in India 70% van de bevolking. Mahatma Gandhi noemde hen Harijan (gods volk). Hij heeft het kastenstelsel bij wet afgeschaft. Niettemin is India doordrenkt met het kastenstelsel. Zo wordt de rechtspraak nog steeds binnen de kaste geregeld.
Rechtspraak buiten de kasten is gebaseerd op het door de Britten ingevoerde systeem, wat in India wordt beschouwd als een soort internationaal recht.
De Brahmanen hebben geprobeerd het kastenstelsel zo veel mogelijk in stand te houden. Het verschaft hen een methode om een zo heilig en onaantastbaar mogelijke positie te verkrijgen. Personen van andere kasten hebben immers de Brahmaan in rituele zin als bemiddelaar tussen henzelf en de almachtige nodig en daarvoor moet een tegenprestatie worden geleverd. De Brahmanen hielden zich voornamelijk bezig met de religie, de filosofie, de eredienst en de rechtspraak. Hun religieuze rol is nog steeds zeer belangrijk.
- Nugteren, A. (2005), Hindoeïsme, heden en verleden. Antwerpen: Garant Uitgevers
- Sarvepalli Radhakrishnan & Moore, C.A. (ed. 1973) A source book in Indian Philosophy. New Jersey: Princeton Universersity Press.