Hoofdredactie
Vuur — wegen van de hand — Animistische en sjamanistische richtingen — Sjamanisme
Animisme — afkomstig van het Latijnse woord voor ziel of geest — verwijst naar volkeren en culturen die de gehele natuur en alle wezens op aarde en in de hemel of de kosmos als bezield zien en ervaren.
De visie dat alles bezield is — dus niet alleen de mens maar ook dieren, bomen, planten, bergen, rivieren, planeten, … — maakt deel uit van sjamanisme en vormen van natuurgeneeswijzen.
Zo getuigen de mythen en rituelen van de meeste natuurvolken en oorspronkelijke (overwonnen) culturen in diverse werelddelen van een animistische visie en beleving van de natuur.
Zoals het geloof in kabouters (aardwezens), waternimfen en zeemeerminnen, elfen en witte wieven (water en lucht wezens). En het vereren van heilige plaatsen bij bomen, bronnen en rivieren (bijvoorbeeld de eik en bronnen zoals Lourdes).
Animistische beleving van de natuur treft men aan in de mythologie van de Germanen, Kelten en Scandinavische volkeren in West- en Noord-Europa. In combinatie met voorouderverering, sjamanisme en totemisme bij Afrikaanse, Aziatische en Noord-Amerikaanse natuurvolken (zoals de Inuit en indianen) en in het Polynesische eilandenrijk, zoals op Tahiti (de zogenaamde voodoo rituelen).
Veelal gaan animistische visies samen met offerrituelen en sjamanistische praktijken door zogenaamde medicijnmannen en kruidenvrouwen; ook in Europa, waar zij, onder invloed van monotheïstische (christelijke) onverdraagzaamheid, als ‘heksen’ werden vervolgd en verbrand.
- Allen, B. (2000) De laatste medicijnmannen. Haarlem: Uitgeverij Schuyt & Co.
- Andrews, T. (2014) De mythische kracht van dieren. Spirituele lessen uit de natuur. Haarlem: Altamira.
- Campbell, J. (2008). The Hero with a Thousand Faces. Novato, California: New World Library.
- Frazer, J. (1994) The Golden Bough. A study in magic and religion. Hertfordshire: Wordsworth Reference.
- Janssens, U. (2009) De heidenen. Riten, culten en religie in de Lage Landen. Van oertijd tot christendom. Houten: Lannoo.
- Top, R. (2009) Westers sjamanisme en de vision quest. Heerlen: Rozhanitsa. Kerckhove, C. & Heyvaert, E. (2016) Van de wereld. Filosofische reisimpressies van gebruiken, rituelen en sjamanisme. Antwerpen/ Apeldoorn: Garant.
- Mircea Eliade (1964) Shamanism: Archaic Techniques of Ecstasy, translated: W.R. Trask. London: Routledge and Kegan Paul, 1964.