Rosalie de Wildt
WW knipoog 48
‘Men moet nog chaos in zich hebben om een dansende ster te kunnen voortbrengen … Ziet! Ik toon u de laatste mens. Wat is liefde? Wat is schepping? Wat is ster? … zo vraagt de laatste mens en knipoogt.
Dan is de aarde klein geworden en op haar hipt de laatste mens rond, die alles klein maakt. Zijn geslacht is onuitroeibaar gelijk de aardvlo; de laatste mens leeft het langst … Een beetje gif af en toe: dat geeft zoete dromen. En veel gif tenslotte om zacht te sterven. Geen herder en één grote kudde! ieder wil hetzelfde, ieder is gelijk: wie anders voelt gaat vrijwillig het gekkenhuis in.’
Het duurde even voor ik deze tekst uit Nietzsches Zarathustra eindelijk terug vond. Pas toen ik de zinnen na jaren weer eens overlas, wist ik wél meteen waarnaar ik zo naarstig gezocht had. Ik was op zoek gegaan naar de lucide toekomstvisie van een onaangepast mens die, wellicht juist daarom, al vrij jong gek zou worden.
Voor hij eindelijk dood mocht gaan, lag hij tien jaar lang, los van de aarde en teruggetrokken in verwarrende krankzinnigheid, op de divan bij zijn moeder thuis. Er was toen nog geen kruid gewassen tegen zijn ziekte en de door hem zo opvallend scherp voorziene, in onze dagen vaak toegepaste, oplossing om het bestaan zachtjes te kunnen verlaten als de pijn ondragelijk wordt, was nog niet in een wet vastgelegd.
In onze tijd is er inderdaad wél een rijke schakering aan allerlei, bij welke gemoedstoestand dan ook passend, gif voor handen. In mijn naaste omgeving ontmoet ik veel mensen die dat steuntje in de rug nodig denken te hebben in een moedige poging op gezette tijden voldoende te vervlakken om mee te kunnen blijven knipogen.
En dat pleit dan misschien weer voor mijn blijkbaar van nature niet zo goed tot vervlakking in staat zijnde vriendenkring. Omdat ze ruiterlijk toegeven dat ze een beetje gek zijn, slikken ze het gif vrijwillig, telkens als het aanpassen weer eens niet lukt. Als ze iets anders verlangen dan de anderen. Als ze sowieso nog iets verlangen. Als ze het leven heftig willen liefhebben. Als de zoveelste reis naar Thailand niets oplost. Als ze intens blij worden van de ringen in het slootje waar ze in roeren met een stokje alsof ze een kind waren in plaats van een best al oud en dus zielig mens. Als ze zo graag nog gezien willen worden. Als de eenzaamheid en de buitengeslotenheid ze als de dood voor de dood maakt.
Als ze maar niet vlak genoeg willen worden om gewoon wat rond te hippen en alles klein te maken.
