Marie-Claire Marx
IJsland is een eiland van vulkanen, geothermische energie, gletsjers, rivieren, watervallen en meren en honderdduizenden vogels
Reisverslag, juli 2015
Deel 1, deel 2, deel 3, deel 4
Reykjavik, Golden Circle, Zuidkust en Vík
De volgende ochtend checkten wij uit en begaven wij ons op weg naar de Golden Circle.
Het viel niet mee om Reykjavik te verlaten. Wij zouden tot Vik 315 km moeten rijden.
Er was een ongeluk gebeurd op de uitvalsweg waardoor wij naar een andere weg afgeleid werden door de verkeerspolitie. Ondanks de GPS (wij kwamen telkens op hetzelfde punt uit) en de kaart van Reykjavik vonden wij geen andere weg. Ten einde raad stopten wij bij een benzinestation. Een IJslander luisterde naar ons probleem en reed ons voor naar de juiste weg richting Mosfellsbaer en richting Thingvellir.
Thingvellir
Het Nationaal Park Thingvellir (dingvelden = kort geding) gelegen in de “Gouden Cirkel” is een van de prachtigste en meest pittoreske plekken van IJsland. (Parlementslaagvlakte =) Thingvellir, sinds 2004 op erfgoedlijst van UNESCO, is een immens grote, geologische spleet in de Aarde, die zich heeft gevormd tussen de Noord-Amerikaanse en Euraziatische tektonische platen. De geologische grens tussen Noord-Amerika en Europa is hier het meest zichtbaar. De breuklijn die de scheiding markeert loopt duizenden kilometers door over de bodem van de oceaan. Nergens ter wereld is duidelijker waarneembaar dat de tektonische platen uit elkaar bewegen.
De fissuur gaf het ontstaan aan het grootste natuurlijke meer van IJsland, Thingvallavatn, met spectaculaire kliffen en een oppervlakte van 84 km². Het meer wordt o.a. gevoed door de rivier Oxara of Bijlrivier. Het water is kraakhelder en koud, 3°C, en is tot 114 m diep. Zoals alle meren en rivieren is ook dit meer rijk aan vis, vooral forel en murta, een zalmsoort.
Niet alleen lamsvlees maar ook vis staat op ieder menu in IJsland.
Het Althing
Voor de IJslanders is Thingvellir een gebied van grote cultuur-historische waarde. In 930 kwam de volksvertegenwoordiging, het Althing, hier voor het eerst bijeen. De nakomelingen van Arnarson kozen deze plek omwille van het visrijke meer, zuiver drinkwater, grote vlakte door groot fissuur in de aarde, Allmannagja of mannenkloof met kloofwand die als prima klankbord (prima akoestiek) fungeerde voor het gesproken woord en enige beschutting bood. Hier werd recht gesproken, wetten gemaakt, executies uitgevoerd.
De vlakte is grotendeels bedekt met lava van de nabijgelegen schildvulkaan Skjaldbreidur.
Thingvellir was voor de filmopname Beyond the Wall uit Game of Thrones de ideale plaats om de opnames te maken op de bevroren muur waarop de nachtwacht de noordelijke grens van Westeros bewaakt tegen rovende Wildlings en White Walkers.
IJslands grootste natuurlijke meer, de zeldzame geologische formaties en de panoramische berggezichten leenden zich hier uitstekend toe. In Noord IJsland, in het gebied van de waterval Godafoss, werden alle scènes die zich achter de muur afspelen gefilmd.
Geysir en Strokkur
Een ander natuurfenomeen op IJsland zijn geisers of heetwaterbronnen. Geysir (= spuiten of opborrelen) en Strokkur liggen dicht bij elkaar binnen de Golden Circle in een geothermisch zeer actief gebied. In het verleden spoot Great Geysir er lustig op los tot wel 70 m hoog, maar nu komt de Geysir nog maar zelden tot leven. De geiser Strokkur barst met regelmatige tussenpozen om de 8 minuten uit en spuit heet water en stoom tot 20 m hoog de lucht in. De grond rondom kan gevaarlijk heet zijn.
De spuitende geisers op IJsland zijn uniek voor Europa maar de grootste geiser ter wereld is de Steamboat Geyser (70 m) in het Yellowstone Park in de USA. Ook hier waren veel kijklustigen.
Gullfoss
Een van de populairste watervallen is de Gullfoss in het zuiden van het land. De waterval behoort tot de Golden Circle. Veel toeristen maken vanuit Reykjavik een dagtocht naar de Golden Circle. Er waren zoveel toeristen dat men over de hoofden kon lopen!
De Gullfoss wordt gevormd door de Hvita of Witte Rivier, een gletsjerrivier die door smeltend ijs en door regen gevoed wordt. Het water valt van 32 m hoog over twee haaks op elkaar staande trappen van basaltlagen. Het water stort zich met donderend geraas en veel opspattend stuifwater in de kloof van 70 m diepte en 20 m breedte over een lengte van 2,5 km.
De waterval overtreft het donderend geraas, de woestheid en kracht van de Niagara waterval in de US. Weldra zal de kracht van het water gebruikt worden voor het opwekken van elektriciteit.
Via een vrij steil pad kan men tot dicht bij de waterval komen. Het is wel nodig zich te beschermen tegen de grote hoeveelheid stuifwater. Bij zonnig weer kan men een regenboog zien vandaar de naam Gullfoss of Gouden Waterval. Wij hadden dat geluk niet.
Seljalandsfoss
Na ons bezoek aan de Gullfoss stopten wij na een rit van 100 km bij de 65 m hoge Seljalandsfoss die bijna aan de ringweg gelegen is. Het is een van de bekendste watervallen van IJsland. De waterval is voor iedereen gemakkelijk te bereiken waardoor ze een toeristische trekpleister is. Via een houten trap en een glibberig pad kan men achter de waterval langs lopen. Met donderend geraas stort de waterval zich aan de voet in een meertje van waaruit het water verder stroomt als een riviertje.
Na ons bezoek aan Gullfoss viel er regen maar werd het vlug weer droog. Het was een lange, eentonige weg naar Vík via Flúdir. Soms was het wegdek erg slecht of ontbrak zodat wij over een piste reden. Er waren veel kuilen in de weg. Overal waren paarden en schapen te zien.
Vík
Tenslotte kwamen wij aan in Vík, de meest zuidelijk gelegen plaats van IJsland.
Het is niet verwonderlijk dat ons hotel de naam Katla had want wij bevonden ons dichtbij de Mýrdalsjökull waaronder IJslands gevaarlijkste vulkaan Katla ligt te smeulen.
Reynisdrangar
Even buiten Vík ligt het beroemde zwarte grindstrand Reynisfjara. Vlak voor de kust rijzen rotspilaren bestaande uit basalt 66 m hoog op uit de woeste en koude Atlantische Oceaan.
Volgens een IJslandse sage zouden de rotsformaties, Reynisdrangar genoemd, resten zijn van een driemaster die door twee trollen aan land getrokken werd. De trollen werden verrast door de zonsopgang waardoor zij en het schip in steen veranderden.
Volgens de IJslandse folklore kan men nu nog het geweeklaag en gesteun van de trollen die heimwee hebben naar hun huis in de bergen horen als men dicht langs de klippen rijdt.
Voor wij naar het hotel gingen maakten wij een wandeling over de gitzwarte stranden van Vík.
Wij beklommen Dyrholaey, het zuidelijkste puntje van IJsland, een 120 m hoge Vogelklif waar veel vogels te zien waren zoals papegaaiduikers en meeuwen. De rotsen vertonen aan de zeezijde een groot gat waar zelfs boten doorheen kunnen varen.
Vík, Skaftafell Nationaal Park, Hof
Eyjafjallajökull
De Eyjafjallajökull, een van de kleinere gletsjers van IJsland met een oppervlakte van 100 km², kwam in 2010 in het nieuws omdat een vulkaan (zelfde naam) onder de gletsjer tot uitbarsting kwam en door vulkaanas het vliegverkeer in Europa voor dagen stillegde. Enkele kraters waren actief geworden over een noord-zuidelijke breuk van 2 km lengte waarbij lava en smeltwater over zowel de noord- als zuidhellingen van de vulkaan stroomde. Hierdoor ontstonden er modderstromen. De uitbarsting ging gepaard met aardbevingen.
Vatnajökull
Vatnajökull ligt iets ten oosten van de Myrdalsjökull (Katla) en van de Eyjafjallajökull in het ZO van het land en is buiten de poolcirkels vrijwel de grootste gletsjer op aarde met een oppervlakte van 8100 km². Gletsjers ontstaan in gebieden met eeuwige sneeuw. Er valt in de winter meer sneeuw dan in de zomer kan smelten. De onderste lagen sneeuw worden ijs door de druk van de sneeuwmassa. Op sommige plekken is de ijslaag tot 1000 m dik. Door de druk van het ijs op de ondergrond ontstaat een dun laagje water onder het ijs waardoor het ijs zich beweegt over de hellingen. Zo een bewegende massa ijs heet gletsjer. De ondergrond wordt weggeslepen en meegevoerd. Het meegevoerde puin heet morene. Het is vooral zichtbaar aan het eind van een gletsjertong. Gletsjers hebben grote invloed op het land door hun enorm gewicht en slijpende werking. Een gletsjerdal is U-vormig terwijl het dal van een rivier eerder V-vormig is. Water van rivieren zoekt altijd zijn weg naar beneden terwijl ijs van gletsjers ook omhoog gestuwd kan worden.
Steenmannetjes
Bij het rijden over de Ringweg naar het Nationaal Park Skaftafell kwamen wij langs Laufskalavarda waar honderden steenmannetjes staan. Steenmannetjes bestaan uit stapels natuursteen en dienen om een pad of de top van een heuvel te markeren. In het verleden zouden reizigers die onherbergzame gebieden doorkruisten, de gewoonte hebben gehad steenmannetjes te maken of stenen toe te voegen aan bestaande steenmannetjes. Het gebruik ontstond in de bronstijd. Op IJsland dienden de steenmannetjes als markering van paden. Vaak zagen wij steenhopen op plaatsen waar geen paden meer bestaan.
Steenmannetjes maken zouden geluk brengen.
Wij voegden enkele steentjes toe aan steenmannetjes.
Eldhraun Lavavlakte en spoelzandvlakte Skeidarársandur
Bij het verlaten van Vik reden wij eerst door de spoelzandvlakte van Mýrdalssandur en kwamen wij langs Hjörleifshöfdi, een 221 m hoge kaap die vroeger aan zee lag. Tot 1936 stond een boerderij op de top van de kaap. Aan de voet van de kaap zijn mooie bloemenvelden met vooral wilde lupinen. Hier en daar groeiden dwergbomen. Op IJsland blijven de bomen klein.
Wij reden door de kuststrook in het ZO van IJsland, de Eldhraun Lavavlakte, een eentonig uitgestrekt gebied van 565 km² wat zwart is door lava ten gevolge van een van de grootste vulkaanuitbarstingen in de 16e eeuw, van 1783 tot 1784. De catastrofale uitbarsting van de spleetvulkaan Lakagígar kostte het leven aan ongeveer 10.000 mensen door de enorme hoeveelheid vulkanische assen. Er was hongersnood doordat alles verwoest was en niets meer groeide op de lavavlakte. Veel vee stierf van honger door het giftige gas zwaveldioxide dat reageerde met waterdampen waardoor waterstofsulfaat (SO₂ en H₂SO₄) ontstond en de grond verzuurde. De lavalaag is zeer dik. Eldhraun Lavavlakte bestaat uit een lavalandschap bedekt met een dik tapijt van mossen en korstmossen. Het is verboden en bovendien gevaarlijk om over de Eldhraun Lavavlakte te lopen.
De mossen en korstmossen gingen over in het gebied Skeidarársandur met kale spoelzandvlaktes gevormd door gletsjers en vulkaanuitbarstingen. De kuststrook is vol met zeer brede rivierbeddingen van gletsjerrivieren die het smeltwater van de gletsjers Myrdalsjökull en Vatnajökull afvoeren.
Na een lange rit kwamen wij aan in het Nationaal Park Skaftafell wat tot het Vatnajökull Nationaal Park behoort.
De enorme hoeveelheid ijs, de diverse actieve vulkanen die onder een ijslaag liggen, de enorme geothermische velden en de vele woeste rivieren maken het Nationaal Park tot een fantastische bestemming.
Vatnajökull telt meerdere gletsjertongen die via korte, vaak brede smeltwaterrivieren, uitmonden in de Atlantische Oceaan.
Skaftafellsjökull
Het Nationale Park Skaftafell is een toeristische bestemming met veel wandelmogelijkheden. De wandeling (1,5 uur heen en terug) naar de gletsjertong Skaftafellsjökull is erg gemakkelijk, zonder noemenswaardige hoogteverschillen. Aan de rand van de gletsjertong zijn afgezette morenen te zien. Het gletsjerijs is zwart door meegevoerde morenen. Door het smeltwater van de gletsjer is een meer ontstaan waarop
grote afgekalfde ijsblokken dreven. Door de afzetting van de morenen kon men zien hoe ver de gletsjertong gekomen was.
Svartifoss
Om de Svartifoss te bereiken gaat het pad over een steile helling. Alhoewel de waterval bekend is vanwege de prachtige hexagonale zwarte basaltzuilen, viel de 25 m hoge waterval tegen. Na de waterval te hebben gezien, volgden wij een ander pad over de bergen. Hier en daar overbrugden houten wandelpaden beekjes en moerassige gebieden. Het was genieten van de natuur en de vergezichten over de zandvlakte langs de kust.
Hier en daar verzamelde Marcel stenen om steenmannetjes te maken.
Ook op deze wandelroute bleek iemand gezondheidsproblemen te hebben. De wat oudere man had last van duizeligheid.
Aangekomen in Hof bezochten wij de kerk en begraafplaats. Het dak van de kerk is volledig bedekt met turf. Hofskirkja dateert van 1884 en is de laatste kerk die in deze bouwstijl gebouwd werd. De kerk doet nog steeds dienst als parochiekerk. De graven liggen onder een dik tapijt grassen, mossen en korstmossen. In het hotel in Hof genoten wij samen met Zwitserse gasten van een hot tub voor het avondeten bestaande uit champignonsoep en forelzalm.
Fjallsárlón en Breidárlón, Jökulsárlón
De volgende dag zagen wij enkele gletsjermeren.
Aan de uiteinden van de tongen van de Vatnajökull liggen gletsjermeren. Zo ontstonden de meren Fjallsarlon en Breidárlón.
Het mooiste gletsjermeer is Jökulsarlon aan de voet van de Breidamerkurjökull. Jökulsarlon is een grote gletsjerlagune van bijna 20 km² die door een landengte van de oceaan gescheiden is. Het is het diepste meer van IJsland, tot ruim 200 m. Regelmatig breken grote ijsschotsen af van de gletsjer, soms wel 30 m hoog, waardoor in de lagune honderden ijsschotsen drijven die slechts 10% boven de wateroppervlakte uitsteken. Via de korte rivier Jökulsa drijven de ijsschotsen naar zee. De ijsschotsen doen er jaren over. Het meer is bedekt met ijsschotsen in diverse kleuren: sommigen glinsteren als diamanten, anderen zijn melkwit of ijsblauw en zelfs groen; velen zijn zwart/grijs. Het is een wonderlijk landschap om naar te kijken.
Amfibieboten varen met toeristen tussen de ijsschotsen op het meer.
De logge ijsschotsen drijven zeer langzaam naar de oceaan waar ze eindigen in de branding of op het zwarte strand. Door de vloed werden de ijsblokken vaak terug gestuwd naar het meer.
Wij verkozen te wandelen rondom het meer en naar het zwarte strand.
Delen van twee James Bond films werden in de lagune opgenomen: “A View to a Kill” en “Die Another Day”. De lagune was ook het decor voor andere filmproducties.
F985, piste naar restaurant Jöklasel
Volgens het reisbureau was het de bedoeling dat wij zouden wandelen in Skaftafell Nationaal Park maar wij besloten een piste te nemen. Het was droog maar er hing een dik wolkendek.
Enkele kilometers ten oosten van Jökulsarlon ligt de bijzonder spectaculaire weg F985 richting restaurant Jöklasel op 840 m hoogte. Bij helder weer heeft men hier één van de mooiste uitzichten op de gletsjer. Deze weg is alleen aan te bevelen aan ervaren bestuurders met een 4WD.
De smalle en moeilijke piste F985 met veel bochten en steile hellingen is 16 km lang en voert door berggebied naar de gletsjer Skalafellsjökull, een gletsjertong van de Vatnajökull. Vaak was de piste erg steil met hellingen van meer dan 10% met “blind eye”. Er waren vrijwel geen uitwijkplaatsen maar gelukkig ook weinig tegenliggers. Diepe ravijnen wisselden af met vlakkere gebieden.
Rendieren
Een brug was geslagen over een kolkende rivier. Een kudde rendieren met zeer lange geweien liep te grazen in een vlakker gebied begroeid met grassen en kruiden. Rendieren zijn door de Vikings ingevoerd op IJsland. Vooral in het oosten van het land gedijen de dieren goed. Er zouden 6000 à 7000 rendieren zijn in IJsland. Het rendiervlees is een specialiteit in de restaurants tijdens het jachtseizoen. Enkele dagen later zouden wij nog een kudde rendieren zien grazen.
Bij het naderen van Jöklasel waren er laaghangende wolken waardoor de zichtbaarheid beperkt was. Bij het restaurant stonden sneeuwscooters klaar voor excursies over de gletsjer. Het was ook mogelijk met een gids een gletsjerwandeling te maken.
Na ongeveer twee uur waren wij terug bij de ringweg.
Nadien maakten wij nog een wandeling bij een grote rivier.
Wij kwamen aan in Höfn en waren in de mening dat wij hier moesten zijn voor ons hotel. Helaas moesten wij 70 km terugrijden naar Hali, een plaats waar wij ‘s middags gestopt waren om te eten. Het avondeten, een visschotel met langoustine staarten, smaakte.
Fláajökull
Fláajökull is een andere gletsjertong van de Vatnajökull. Het is een kleinere, langzaam stromende gletsjer van IJsland op slechts 40 km ten NW van de stad Höfn over de weg. Via een piste van 8 km is deze gletsjertong gemakkelijk te bereiken.
Op de parking waarschuwt een bord voor ongevallen door vallende rotsblokken, ijskoud water, scheuren in het ijs en zelfs drijfzand.
Vanaf de parking loopt men eerst over een lange, vrij smalle hangbrug over een brede glaciale rivier. Het is een mooie wandeling tot dicht bij de gletsjertong die zwart is door de meegevoerde morenen. Er is een groot gletsjermeer gevormd door smeltende sneeuw en ijs. Het is een ideale plek om te zien welke invloed een gletsjer op de omgeving heeft. Voor volgelliefhebbers is het een uitzonderlijk gebied. De laatste 100 jaar is de gletsjer ongeveer 2 km korter geworden waardoor er een lagune ontstaan is. De omgeving is bergachtig met mooie bloemen.
Zoals op alle parkings stond ook hier een keurig verzorgd toilet. Toiletten zijn vrijwel overal gratis toegankelijk. Omdat er geen stromend water was, had men een bak met houtkrullen voorzien om in het toilet te strooien.
Höfn en Djúpivogur
Onderweg hadden wij al veel vissersdorpen gezien zoals Höfn. Aan de monding van de 20 km lange Berufjördur ligt de vissershaven Djúpivogur, een van de mooiste vissersdorpjes met bontgekleurde huizen. Rond 5 uur ‘s avonds werden vissersboten gelost. Grote en kleine vissen werden aan wal gebracht, gesorteerd en gewogen. Een visser poseerde met een grote gevangen vis voor de foto. Bij de vissersboten dobberden veel meeuwen op het water.
In Djúpivogur was er langs de kust een tentoonstelling van 34 gesculpteerde eieren van lokale vogels die gemaakt waren door de bekende IJslandse kunstenaar Sigurdur Gudmundsson, een IJslander die woont en werkt in Nederland en China. De eieren zijn gemaakt in natuursteen en zijn in Djúpivogur sinds 2011 tentoongesteld. Het ei van de roodkeelduiker of red-throated diver, een eenden soort, is het symbool van het vissersdorp.
Het was een mooie wandeling over een piste langs de fjord.
Tegenover het hotel lag een piramidevormige berg.
Wij volgden vanuit Djúpivogur aanvankelijk de kustweg om nadien via de ringweg naar onze eindbestemming te rijden.
Fjorden in zuidoostelijk deel van IJsland
De laatste dagen op IJsland reden wij langs prachtige fjorden in het zuidoostelijk deel van IJsland.
Door de gletsjers is het land in Oost-IJsland meer afgeslepen dan elders in het land. De gletsjers gaven het ontstaan aan lange fjorden, steile bergen en spitse toppen.
Onderweg zagen wij veel watervogels zoals eidereenden en meeuwen in de fjorden en op het land. Op de grasvlakten graasden schapen die genoten van de heerlijke grassen en kruiden. Bovendien waren er veel maneges met IJslanders.
Via de kustweg kwamen wij in het dorp Stödvarfjördur bij de boerderij Lönd waar zich in zee een rotsformatie bevindt met de naam SAXA (The Grinder of de slijper). Door het aanzwellen van de golven van de Atlantische Oceaan die stukslaan op de geperforeerde klif, wordt water hoog de lucht ingespoten waarbij zeewier en algen meegevoerd en fijngemalen worden en het aanzien geven van een geiser op zee.
Wij arriveerden in Fáskrúdsfjördur gelegen aan de gelijknamige fjord. Wij bewonderden er in het centrum van het vissersdorp een traditionele open vissersboot door Einar Sigurdsson gebouwd, REX NS-3, tentoongesteld als eerbetoon aan de timmerman die in de 19e eeuw veel boten en huizen timmerde.
Reydarfjördur
Uiteindelijk reden wij door een lange tunnel van bijna 6 km lengte en met twee rijstroken naar Reydarfjördur, gelegen aan de grootste fjord van de oostkust van IJsland, waar wij naar het gastenhuis Hjá Marlin, uitgebaat door een Antwerpse, gingen om met de groeten van het reisbureau koffie te drinken. Helaas was de dame met vakantie. De fjord is maar liefst 30 km lang.
Wij maakten nog een laatste stop in Reydarfjördur waar wij een bezoek brachten aan 3 Slowaakse katholieke priesters. Zij waren druk bezig met het uitzetten van een grondplan voor een nieuwe kerk (in hout) die als gift uit Slowakije verwacht werd.
In de gemeenschapsruimte was een vrij primitieve muurschildering van het Laatste Avondmaal. Het grappige was dat men een kat en muizen aangebracht had op de muurschildering. Volgens de priesters sprak dat tot de verbeelding van de kinderen.
Op 17 juni 2017 werd de nieuwe katholieke kerk ingewijd door de bisschop van Reykjavik in aanwezigheid van de Slowaakse Minister-President.
Na ons bezoek aam de priesters die ons hartelijk hadden ontvangen, reden wij naar onze eindbestemming. Via Egilsstadir bereikten wij Seydisfjördur. Onderweg genoten wij van mooie landschappen die dit keer niet door mist aan het oog onttrokken werden.
Seydisfjördur
Bij aankomst in Seydisfjördur was er een levendige drukte in het grote vissersdorp door de vele genoten van een drank op een zonovergoten terras. Het was een mooie avond. toeristen die de dag nadien met de Smyril Line naar de Faröer Eilanden of Hirsthals zouden afvaren. Reizigers genoten van een drank op een zonovergoten terras. Het was een mooie avond.Witte vrachtwagens met in het groot in blauwe letters op de zijkanten “Blue Water” verzamelden zich bij de boot om het transport tussen IJsland en Denemarken te verzekeren. De volgende ochtend was het vroeg aanschuiven bij de boot om in het ruim te parkeren. Om 10:30 a.m. weerklonk het Deens volkslied, teken van vertrek.
Na een voorspoedige reis arriveerden wij in Denemarken. Wij reden naar het hotel in Neumünster waar wij de nacht doorbrachten om de volgende dag naar Groningen te rijden waar onze kinderen en kleinkinderen ons verwelkomden.
