Hans Feddema
Het Taalcafé
Sinds kort organiseert Leiden in de Centrale Bibliotheek wekelijks ontmoetingen tussen burgers van allochtone origine en zij die al of niet gevlucht uit oorlogsgebieden, de nieuwe Nederlanders heten.
We zitten aan diverse tafels, waardoor het gemakkelijk praten is over het centrale thema van die dag of over onderwerpen die spontaan ontstaan.
Er vinden vaak ook eenvoudige taaloefeningen plaats, reden dat we Het Taalcafé heten.
Thema: de zorg voor de oude dag
Het centrale thema gaat meestal over iets in Nederland en wordt collectief ingeleid. Dit ter lering van allen, en niet in de laatste plaats van de nieuwkomers.
Zo was begin maart ‘de zorg voor de oude dag in NL’ het thema.
Logisch dat de AOW bij ons hoge ogen gooide, ook bij de aanwezige Fransen, Duitsers en Amerikanen, die zeiden dat die Drees-voorziening iets was om trots op te zijn en dat de AOW-voorziening bij hen lang zo goed niet was.
Bij de aanwezigen uit Afrika en/of Azië, die je overigens ook gemakkelijk — men heeft immers meestal contact met het thuisfront — journalistieke vragen kunt stellen over hun land van herkomst, kunnen we vaak ook wel horen welke subcultuur zij hebben rond de oude dag.
Niet dat ik daar nu erg over ga uitweiden, maar in Afrika lijkt kinderrijkdom het wapen voor de ‘oude dag’, kortom ‘de AOW’ van de ouders.
In het ene deel van Afrika is dat wat minder dan in het andere, maar in het algemeen is dat wel zo, zij het dat in de moderne steden van West-Afrika er in deze wel sprake is van een lichte teruggang.
Culturele tradities
Hier gaat het om wetten en in Afrika om culturele tradities.
Het is zaak, zo voelt men het, deze culturele traditie zo goed mogelijk is in stand te houden. Clan- en andere traditionele leiders zorgden/ zorgen er zo bij huwelijken voor, dat genoemde kinderrijkdom ook inderdaad ‘de AOW’ voor de oude dag bleef.
Los van angst voor kinderloosheid en vormen van polygamie, noem ik twee culturele gebruiken, die dat duidelijk maken:
- De bruidsschat
Als de vrouw van de ene clan bij een huwelijk naar de andere overgaat, moet de laatste clan daarvoor iets betalen. Dit omdat men er van uitgaat dat de baarmoeder van de bruid een grote waarde heeft voor de genoemde kinderrijkdom waarde. - Het leviraat
Leviraat betekent dat na het overlijden van een niet al te oude getrouwde man met weinig kinderen, zijn eveneens gehuwde broer minstens één keer per week het bed moet delen met de weduwe. In de hoop, dat deze op die manier meer kinderen zal kunnen krijgen met het oog op haar goede oude dag.
Ik mag dan van het Leids Taalcafé geleerd hebben, dat onze ‘Drees’-AOW er mag zijn, zo niet een van de beste is — ook in vergelijking met andere EU-landen — oude culturen in Afrika konden er echter ook nogal mee uit de voeten.
