Claire Marx, verslag en foto’s
Kenia, Tanzania, 23 november — 3 december 2008
Op 23 november vertrokken Marcel, Thea en ik voor een safari door Kenia en Tanzania vanuit Mombasa, aan de oostkust van Kenia, naar Nairobi, de hoofdstad van het land. Wij besloten onze tocht per auto te maken om optimaal te kunnen genieten van het landschap.
De weg Mombasa-Nairobi is de verbindingsweg tussen de haven Kilindini en de hoofdstad. Het belang als handelsstad is niet alleen te danken aan de haven maar ook aan de vestiging van een van de belangrijkste olieraffinaderijen van Oost-Afrika in Mombasa. De geasfalteerde autoweg van Mombasa naar Nairobi is een belangrijke verkeersader voor de bevoorrading van het binnenland en de omringende landen. Buiten Mombasa zijn grote transportbedrijven gevestigd met containerparken en enorme parkings voor vrachtwagens. Het was vaak laveren tussen de vrachtwagens, vooral in de dorpen net buiten de havenstad.
Man Eaters Camp
Na 2 uur bereikten wij Voi waar wij bijtankten.
Ons eerste doel was het Man Eaters Camp, gelegen aan de Tsavo River, niet ver van de Tsavo West Gate. Het tentenkamp ligt iets meer dan 1 km van de grote weg af.
De geschiedenis van het Maneaters Camp gaat terug tot 1898 toen 140 arbeiders, die werkten aan een spoorwegbrug over de Tsavo River, over een periode van 3 maanden gedood werden door 2 leeuwen zonder manen.
Uiteindelijk lukte het John Henry Paterson, Engelsman, de enorme leeuwen te doden.
De leeuwen werden opgezet en verkocht aan een museum in Chicago waar ze nog steeds te zien zijn.
Joseph, de manager, vertelde ons vol vuur het verhaal terwijl wij genoten van lekkere, verse koffie in een prachtige omgeving.
In Mtido Andei gebruikten wij een eenvoudige maar smaakvolle lunch in de mooie tuin van Tsavo Inn.
Nairobi
Onze reis verliep voorspoedig tot wij Nairobi naderden. Ongeveer 100 km voor Nairobi was de weg zeer slecht geworden. Van de eens geasfalteerde weg, was niets meer te zien. De piste was moeilijk te berijden door de vele oneffenheden en was bovendien zeer stoffig door het ontbreken van een wegdek.
Tot overmaat van ramp bleek er een ongeluk gebeurd te zijn. Een container was van een vrachtwagen geschoven en blokkeerde de hele weg. Door de ontstane chaos was het onmogelijk voor een kraan om de vrachtwagen en de container te lichten.
Iedere bestuurder trachtte op een of andere manier voorbij de obstakels te komen waardoor alles vast zat.
Vrachtwagens stonden dubbel geparkeerd op een hellende piste vol gaten en een ravijn aan een kant van de weg. Voor tegenliggend verkeer was geen ruimte gelaten.
Als personenauto hadden wij het geluk iets gemakkelijker te kunnen manoeuvreren. Ten koste van veel tijd, lukte het ons uiteindelijk om voorbij al de gestrande vrachtwagens te geraken. De file was in beide richtingen kilometers lang.
Wij hobbelden de voorstad van Nairobi binnen en volgden de weg naar de Ngong Hills en Narok. Zonder problemen arriveerden wij in Karen, de zuidelijke voorstad van Nairobi, waar wij onze intrek namen in de Karen Blixen Coffee Garden.
Eens was hier de koffieplantage van Karen Blixen gevestigd. Wie kent niet ‘Out of Africa’? De lodges zijn gesitueerd in een mooie tuin met oude bomen. Hamerkop vogels hadden een groot nest gebouwd in een van de bomen.
Onze lodge was erg luxueus met in het midden een zitplaats met open haard die aangestoken werd. Aan elke zijkant van de zitkamer was een slaapkamer. Alhoewel het nog enigszins fris was, genoten wij de volgende ochtend van een ontbijt in de tuin. Vogels zongen hun ochtendlied.
Masai Mara National Reserve
Goed uitgerust vertrokken wij naar Masai Mara via Narok. De Masai Mara National Reserve ligt in het zuidwesten van Kenia en vormt de grens met Tanzania.
In feite is de Masai Mara National Reserve de noordelijke voortzetting van het Serengeti National Park in Tanzania.
Het Reservaat ligt bijna 2.000 m boven de zeespiegel en is door zijn enorme grasvlakte en moerassige gebieden bij uitstek geschikt voor een grote diversiteit wilde dieren. Het Reservaat wordt bevloeid door een van de belangrijkste rivieren van Kenia, de Mara River.
Voor de splitsing van de weg naar Nakuru in het noorden en Narok in het westen, is er een uitkijkpunt over de Rift Valley.
Great Rift Valley
De Great Rift Valley is vermoedelijk 2 miljoen jaar geleden ontstaan toen er een continentale verschuiving plaatsvond. Hevige onderaardse krachten braken de aardkorst open waardoor het land tussen twee evenwijdige breuklijnen inzakte over duizenden kilometers, met een totale lengte van 6.400 km, van Syrië naar de kust van Mozambique.
De slenk varieert in breedte van 30 tot 100 km en in diepte van enkele honderden tot zelfs duizenden meters.
In de geologie wordt een dergelijk stelsel van slenken een rift genoemd, een gebied waar 2 tektonische platen uit elkaar bewegen. De Oost-Afrikaanse Slenk of Rift Valley is er slechts een deel van. Door dit geologisch fenomeen wordt Kenia van noord naar zuid doorsneden en wordt het land in oost en west verdeeld.
Het uit elkaar drijven van de tektonische platen
In Afrika ontstonden grote vulkanische bergen zoals de Kilimanjaro en de Mount Kenia, enorme valleien en een aaneenschakeling van meren waarvan de meeste alkalisch zijn maar sommigen zoetwatermeren.
De Grote Afrikaanse Meren van de Great Rift behoren tot de diepste ter wereld.
Vandaag de dag is de Great Rift Valley gekarakteriseerd door onbewoond woestijnland en vruchtbaar bouwland, droge vlakten en steile bergwanden die bijna loodrecht omhoog lopen. De Great Rift Valley herbergt 30 actieve en semi-actieve vulkanen en ontelbare heet waterbronnen langs zijn lengte.
Landschappelijk is de Great Rift Valley zeer indrukwekkend.
Dit natuurverschijnsel vertoont in Kenia het spectaculairste natuurschoon van heel Afrika. Ten westen van Nairobi heeft men een weids zicht over de Rift Valley maar helaas belemmeren toeristische winkels het adembenemend uitzicht over de Rift Valley.
Het uit elkaar drijven van de tektonische platen is nog in volle gang. Oost Afrika maakt onderdeel uit van de continentale Afrikaanse plaat maar is op dit ogenblik aan het splitsen in twee platen, de Nubische plaat in het westen en de Somalische plaat in het oosten.
Ooit dreef Madagaskar weg van het continent. Verwacht wordt dat na miljoenen jaren Oost-Afrika zich zal afsplitsen van het vaste land.
Masai Mara National Reserve maakt deel uit van de Great Rift Valley. Het bestaat uit open grasland en tijdelijke rivieren. Het reservaat wordt in het westen begrensd door het Siria of Oloololo Escarpment, een gebergte met bijna loodrechte wanden.
Niet meer dan een piste
De weg naar Narok was soms niet meer dan een piste. Een Italiaanse firma was bezig met het aanleggen van een nieuwe weg. Het was prettig rijden over de vernieuwde asfaltweg.
In Narok tankten wij. De gemakkelijkste weg naar de Mara Serena Lodge, gelegen in het westelijk deel van het Reservaat, is de weg die vanuit Narok via Ewaso Ngiro naar Sekenani Gate in het oosten voert. De vraag was echter of wij door het park van oost naar west mochten rijden omdat het park in twee delen gesplitst is.
In Narok vertelde een tour operator ons dat er geen enkel probleem was om via Sekenani Gate naar Mara Serena Lodge te rijden. De weg van Narok via Ewaso Ngiro was ooit een geasfalteerde weg maar is dringend aan herstel toe. De andere toegangswegen tot Masai Mara National Reserve zouden nog in slechtere staat zijn.
Iets na het middaguur arriveerden wij aan de Sekenani Gate. De tickets tot het park waren al in Mombasa geregeld, zodat wij zonder problemen het park mochten binnenrijden.
Bij de ingang werden wij opgewacht door kleurrijk geklede Maasai die hun zelfgemaakte sieraden van glaskralen (ingevoerd) en houtsnijwerk wilden verkopen.
De Maasai
Wie heeft niet gehoord van de Maasai volksstam? Maa-sai zijn zij die de Maa-taal spreken. De etnische groep omvat ± 900.000 mensen die leven in Kenia en noord Tanzania.
Het zijn semi-nomaden die leven van veeteelt en met hun grote kudden koeien en geiten rondtrekken over de grasrijke vlakten. De overheersende kleur van hun kleding is schitterend rood, kleur van de aarde, van het leven en van het bloed. Bovendien zou de rode kleur wilde dieren afschrikken.
Meestal zijn de Maasai slank en groot. Opvallend zijn de versieringen van kleurrijke kralen en blinkende juwelen van metaal. Eens waren de sieraden gemaakt van natuurlijke producten zoals hout, schelpen en koralen.
De herders dragen meestal een speer met zich mee. De punt van de speer is in een zeer giftige vloeistof gedrenkt die gemaakt wordt van een extract van bladeren van een boom. Het effect is hetzelfde als van curare.
Op die manier beschermen de Maasai herders zich tegen de wilde dieren.
Eens trokken de Maasai met hun kudden door het gebied van de Masai Mara naar het westen, beter bekend als de Mara Triangle. In 1948 werd de Mara Triangel tot National Game Reserve uitgeroepen en in 1961 uitgebreid met het gebied ten oosten van de Mara River.
De Maasai mogen niet langer met hun kudden door het wildpark van 1.510 km² trekken.
Traditioneel leefden de Maasai van melk en bloed, afgetapt van de levende koeien. Een koe of geit wordt slechts geslacht in bijzondere omstandigheden.
Om man te worden moesten de jongens tonen dat zij krijgers waren. Daarom moesten zij een leeuw doden. Dat is nu bij wet verboden. De jonge krijgers beperken zich meestal tot het doden van vogels.
Drie kinderen van de god Engai
De god van de Maasai is ‘Engai’. De Maasai geloven dat Engai drie kinderen had.
- Het eerste kind kreeg pijl en boog. Zijn afstammelingen werden jagers.
- Het tweede kind kreeg een ploeg. Zijn afstammelingen werden landbouwers.
- Het derde kind kreeg een stok. Zijn afstammelingen werden herders, de Maasai.
Volgens de Maasai mythe gaf god hen alle koeien op aarde, waardoor de Maasai geloven dat het stelen van koeien van andere stammen enkel het terugnemen is van wat hen rechtens toekomt.
In het park ook piste
Eens binnen het park, was het piste rijden tegen een lage snelheid. Het afspeuren van de horizon had succes. Nauwelijks binnen het park zagen wij een niet alledaags schouwspel: van een grote groep giraffen werd een giraf opgejaagd door rangers en tenslotte met touwen gevangen. De meeste giraffen sloegen op de vlucht.
Slechts enkele giraffen verscholen zich verdwaasd tussen de acacia’s. Soms worden wilde dieren gevangen om ze te behandelen, soms om ze naar een ander gebied over te brengen.
Impala’s, thompsons gazellen en topi’s waren overal te zien evenals struisvogels en kraanvogels.
Mara Triangle
Bij de Mara Bridge staken wij over naar de Mara Triangle. Bij de ‘gate’ konden wij even onze benen strekken en de schedels van veel dieren bekijken. Voorzien van een kaart van het reservaat staken wij de rivierbrug over. Niet ver van de Mara River lagen zeven leeuwinnen langs de weg. De leeuwinnen lagen verscholen in een gracht en achter hoge pollen gras. Het was een mooi schouwspel waar wij geruime tijd van genoten.
Het landschap was heuvelachtig. Grote grasvlakten met spaarzame bomen, meestal acacia’s, lieten weidse vergezichten toe. Het was niet moeilijk om in de verte een grote groep buffels te zien. Bij de rivier was de begroeiing dichter door meer bomen en struiken.
Mara Serena Lodge
De Mara Serena Lodge is hoog op een heuvel gebouwd en wordt omringd door uitgestrekte grasvlakten.
Eens aangekomen in de Mara Serena Lodge namen wij onze intrek voor twee nachten. Vanaf het terras keken wij, onder het genot van een bier, uit over de vlakte. Met verrekijkers zagen wij buffels, zebra’s, antilopen en hyena’s.
De bediening was opdringerig in dit hotel.
Veel hertachtigen en olifanten
De volgende dag vertrokken wij met een lunchpakket op safari. Tijdens de ochtendgame zagen wij veel hertachtigen, vooral impala’s, tompson’s gazellen en topi’s.
Regelmatig renden wrattenzwijnen met jongen weg.
Een grote groep van minstens 20 olifanten trok in de verte over de grasvlakte.
Buffels graasden maar bleven alert voor gevaar.
Evenals bij zebra’s staan steeds enkele dieren op wacht. In alle richtingen wordt de kudde beschermd.
Een wijfjes struisvogel zat aan de kant van de weg. Zat de struis op eieren?
Andere struisvogels renden over de enorme grasvlakte met op de achtergrond de steile flank van het Oloololo gebergte, terwijl southern ground hornbills met donker verenkleed, slechts opvielen door hun forse snavel en hun rood gekleurde kin en keel.
Parelhoenders, francolins en kwartels waren overal te zien. Bustards stonden onbeweeglijk in het droge gras en waren door hun schutkleuren moeilijk waar te nemen. Secretarisvogels liepen parmantig rond of zaten op een groot nest in een boom.
Een groep olifanten, ongeveer 15 grote en kleine olifanten, kwam in onze richting. Aangevoerd door het belangrijkste wijfje, stak de groep olifanten de piste over.
De jonge olifanten liepen tussen de oudere olifanten. Een grote olifant sloot de groep af. Tenslotte verdwenen de olifanten tussen bomen.
Nijlpaarden en krokodillen
Op onze safaritochten door de Masai Mara National Reserve reden wij door uitgestrekte grasvlakten met hier en daar een boom of door een gebied met veel acacia’s en dicht struikgewas in de buurt van de Mara River.
In een meander van de Mara River lagen nijlpaarden naast elkaar in het water en op de oever. Het aantal was moeilijk te schatten omdat nijlpaarden lang onder water kunnen blijven. Soms gaapte een nijlpaard waarbij een ongelooflijk grote muil zichtbaar werd. Bij ontlasting gebruikt een nijlpaard de korte staart als een rotor waarbij de mest in het water verspreid wordt. Nijlpaarden zijn nachtdieren die bij avond actief worden en uit het water komen om te grazen. De dieren zijn plomp maar kunnen erg snel zijn. Zij behoren tot de gevaarlijkste dieren van Afrika. De paden door de logge nijlpaarden gevolgd waren goed zichtbaar door de aangebrachte erosie aan de oevers. Bij een andere meander van de rivier lagen grote krokodillen op de oever. Blijkbaar laten nijlpaarden en krokodillen elkaar ongemoeid.
Terwijl wij naar de hippo’s keken, aten wij onze lunch.
Jonge en oude giraffen
Dicht bij de rivier stonden meer acacia’s in het landschap, ideaal voor giraffen. Bij een riviertje wat de piste kruiste, staken jonge en oude giraffen over. Alhoewel giraffen geen hechte groep vormen, ziet men zelden een giraf alleen. De giraffen namen hun tijd en bleven soms stilstaan om te snoepen van de acacia’s.
Nadien keerden wij terug naar de Mara Serena Lodge. Gieren keken ons na vanaf de top van een boom.
Thea en ik installeerden ons bij het zwembad terwijl Marcel uitrustte van het vermoeiend rondrijden.
Het was uitkijken met apen die iedere kans probeerden te benutten om de kamer binnen te dringen van een argeloze toerist die zijn kamerraam open had gelaten.
Tijdens de avondsafari reden wij eerst terug naar de Mara River om opnieuw naar de nijlpaarden te kijken.
Onderweg zagen wij zebra’s. Bij de rivier stapte Marcel uit om te filmen want volgens een parkwerker was er geen gevaar.
Een schildpad stak langzaam maar zeker de piste over.
Leeuwin met een welp
Nog geen 500 m verder waren wij zo fortuinlijk een leeuwin met een welp van nabij te zien. De leeuwin had drie welpen gehad maar slechts één welp was nog in leven. Volgens een ranger, die met zijn auto langs ons kwam staan, had de leeuwin gevochten waardoor zij mankte. De leeuwin maakte deel uit van een groep van 11. Wij zagen meerdere leeuwinnen maar helaas zagen wij geen ‘Simba’.
De regels van het park zijn dat men minstens 25 m afstand tot de dieren moet houden. Men mag ook niet ‘off road’ gaan. Hoe kan men voldoende afstand houden als de dieren langs de weg liggen?
Hamerkopvogels vlogen een heel eind met ons mee alsof zij ons wilden weglokken.
Terug van safari maakten Thea en ik de ruiten van de auto schoon. Met veel water spoelden wij het rode stof van de rode aarde weg. Nadien droogden wij de ruiten met zacht papier. Marcel maakte foto’s en filmde.
Terug in de Lodge bleek de sleutel van onze kamer, die wij om 4 p.m. afgegeven hadden bij de receptie, zoek te zijn. Niemand wist wie de sleutel in ontvangst genomen had. De sleutel bleef onvindbaar. Op aandringen werden wij naar een andere kamer verhuisd.
Het was heerlijk zitten op het terras om even na te genieten van de vele dieren die wij gezien hadden.
Op weg naar Olonana Camp
De volgende ochtend reden wij naar de Oloololo Gate op weg naar Olonana Camp gelegen aan de oever van de Mara River in het Masai Mara gebied.
Wij volgden aanvankelijk de piste die naar de leeuwen voerde. Dichtbij de Mara Serena Lodge liepen een maraboe en een zwangere hyena in de vlakte.
Het was een vreemd gezicht een WC-pot tussen de bomen te zien staan in een bosrijke omgeving. Nog vreemder was het toen wij het kamp van een blanke binnenreden die bij de rivier zijn tenten opgeslagen had en zich liet dienen door jonge Keniaanse meisjes en enkele ‘boys’.
Overvloed aan wilde dieren
Onderweg naar de gate was er een overvloed aan wilde dieren zoals giraffen, hertachtigen, buffels, wrattenzwijnen, hyena’s en struisvogels te zien. Twee jakhalzen liepen nauwelijks zichtbaar door het hoge gras.
Vogels cirkelden hoog in de lucht. Het bleken gieren te zijn. Op de grasvlakte en in de toppen van enkele bomen zaten minstens 50 gieren bij elkaar, oud en jong. Gieren zijn aaseters.
In de Masai Mara is geen gebrek aan voedsel door de dichte concentratie hoefdieren die door predatoren gevolgd worden.
Olonana Camp
Olonana Camp is een tentenkamp. Wij kregen twee luxueuze tenten langs de Mara River toegewezen. De tenten waren smaakvol ingericht met zeer comfortabele bedden en een luxe badkamer. De Kenianen waren bijzonder attent en vriendelijk. Dat kan niet gezegd worden van de blanke vice-manager.
Terwijl Marcel in de tent uitrustte, dronken Thea en ik koffie geserveerd met heerlijke koekjes, op het gezellige terras dat uitkeek over de rivier met nijlpaarden. Nadien installeerden wij ons op ligbedden bij het zwembad met kristalhelder water.
Wandelen onder begeleiding
Het Olonana Camp bood wandelingen aan onder begeleiding van een ranger en een Maasai. Voor wij vertrokken hadden wij opnieuw lekkere koffie met koekjes op het terras.
Wij zagen een giraf de Mara River oversteken ondanks de nijlpaarden en krokodillen in de rivier. Giraffen blijken niet beducht te zijn voor deze dieren.
Rond 4 uur werden wij opgewacht door een Maasai in kleurrijke klederdracht en getooid met juwelen en door een gewapende ranger. Het was een prachtige en leerrijke wandeling.
Instortingsgevaar van rivieroevers en controle van het struikgewas
Bij een meander van de Mara River aangekomen speurden wij de rivier af naar nijlpaarden en krokodillen. De oevers van de rivier waren vrij steil.
Wij werden gewaarschuwd niet te dicht op de kant te gaan staan wegens gevaar van instorten. De paden door de nijlpaarden gevolgd bij het verlaten van de rivier om ‘s nachts te gaan grazen waren duidelijk zichtbaar door de diepe erosiesporen.
In een andere rivierbocht lag een dood nijlpaard, een waar festijn voor krokodillen.
De Maasai wees ons op een krokodil bij de kop van het dode nijlpaard. Soms sterven de dieren door ouderdom maar soms ook na een gevecht op leven en dood. Menige rug van de nijlpaarden vertoonde littekens van opgelopen verwondingen.
Tijdens onze wandeling controleerde de ranger nauwgezet het struikgewas op wilde dieren. Wij werden verzocht in zijn buurt te blijven.
Een giraf bleef ons volgen over de grasvlakte bezaaid met struiken en bomen.
Het verblijf in Olonana Camp
Na de wandeling fristen wij ons op en genoten wij bij het haardvuur van de barruimte van een bier.
Zowel de zithoek als het restaurant waren mooi gedecoreerd met Masai motieven, speren en schilden. Op enkele schalen lagen struisvogeleieren.
Het diner werd geserveerd aan een mooi gedekte tafel versierd met ringen, gemaakt van kleurrijke glasparels, als onderzetters.
Het eten verliep in een gezellige sfeer. Op de tafel stond een klein houtsnijwerk dat Thea graag wilde kopen maar dat niet te koop was.
Wij hadden een goede nachtrust en werden in de ochtend gewekt met koffie en koekjes die bij de tent gebracht werden.
Op het terras van de tent konden wij even goed wakker worden voor wij zouden ontbijten.
Op het terras, aan een tafel langs de rivier, werd ons een copieus goed verzorgd ontbijt geserveerd.
Tot Thea’s grote blijdschap kreeg zij het kleine houtsnijwerk als souvenir aangeboden. Zelf kreeg ik ook een houtsnijwerkje van twee Maasai.
Ons verblijf in Olonana Camp was van veel te korte duur.
Het was zonder meer een geweldige ervaring.
Serengeti National Park
Ingepakt vertrokken wij op weg naar de Tanzaniaanse grens met als eindbestemming Kensington Serengeti Tented Camp in Serengeti National Park.
Bij het wegrijden reden wij in de richting van de rivier waarbij wij rekening moesten houden met kudden koeien en geiten die met de Maasai herders op weg waren naar de graasvlakten.
Een lange brug zonder leuningen bracht ons aan de overzijde van de rivier. Omdat Olonana Camp aan de voet van het Oloololo Escarpment ligt, vonden wij het niet vreemd dat het eerste stuk weg erg slecht was en steil omhoog liep. Na een moeilijke klim, kwamen wij in een Maasai dorp waar wij de weg vroegen.
Helaas, wij moesten terugrijden tot over de brug en voorbij Olonana Camp.
Na een uur reden wij in de goede richting, naar Suna, over een verharde piste met aan weerskanten uitgestrekte grasvlakten met grote acacia’s.
Maasai herders liepen met hun kudden tussen de bomen. Bij rivierbeddingen was de piste in slechtere staat. Vanaf Suna hadden wij geasfalteerde weg.
Besnijdenis
Vlak voor de grens in Isebania zagen wij groepen feestende mensen. In hun midden liep een kind in donkere klederdracht met wit geschilderd gezicht.
Helaas, vrouwenbesnijdenis wordt nog steeds toegepast in Kenia en Tanzania. Geen enkele Maasai zal een niet-besneden vrouw huwen.
Voor het huwelijk, rond de leeftijd van 15 jaar, worden de meisjes besneden. De clitoridectomy is een heel pijnlijke vorm van besnijdenis die zonder verdoving uitgevoerd wordt.
Onder druk van de regeringen zijn er dorpen waar de clitoridectomy vervangen wordt door ‘cutting with words’ of door insnijdingen in de dijbenen.
De circumcisie bij jongens gebeurt tussen 12 en 25 jaar. De jongens dragen donkere kleding en hun gezichten worden met tekens geschilderd.
Tijdens de circumcisie ceremonie mogen de jongens geen kik geven. Zo worden zij man en krijger.
Noten
[1] Bron: Kenya map
[2] Bron: map Great Rift Valley
