Hoofdredactie
Zoroastrische, joodse, christelijke, islamitische richtingen — Zoroastrische richtingen — De zoroastrische leer — Zoroastrische rituelen, feesten en bedevaarten — Fravahar
Avesta
Het heilige boek, de Avesta, vat de leer van Zarathustra samen.
Pas in de 3e eeuw — ten tijde van de Sasanidische dynastie — werd de leer op schrift gesteld en geformuleerd en daarmee strakker en dogmatischer. Als gevolg van vernietigingen door de Arabische overheersers zijn veel teksten verloren gegaan.
De huidige Avesta dateert van de 13e of 14e eeuw en omvat slechts een fractie van het origineel.
De Avesta heeft vijf secties: Yasna, Visparad, Yasht, Vandidad en Khordeh Avesta.
- De Gatha’s of hymnen vormen het centrale deel van de Avesta. De Gatha’s worden aan Zarathustra toegeschreven. Ze vormen de kern van Yasna (de liturgie, 72 hoofdstukken, 24.000 woorden). Ze bevatten 17 hymnen met religieuze, geïnspireerde, passievolle uitspraken waarvan veel rechtstreeks tot god zijn gericht.
Ze zijn ook de meest raadselachtige, zodat er vanuit wordt gegaan dat alleen ingewijden ze begrijpen.
Ze zijn geschreven in het Gathisch Avestisch en werden eeuwenlang mondeling overgeleverd, ze bevatten veel woorden waarvan de betekenis onbekend of onzeker is en grammatica is bijzonder complex. De vele moderne vertalingen lopen dan ook uiteen… - De Visparad gaat over religieuze feesten en de daarmee gerelateerde gebeden (23 delen, 4000 woorden)
- De Yasht betreft de Izads met hymnen met vele mythen van het pre-zoroastrisme, dus van vóór de tijd van Zarathustra. Izads zijn na Zarathustra onderdeel van het Zoroastrisme geworden. (21 delen 35.800 woorden).
- In de Vandidad betreft reinigingsvoorschriften, hygiëne, voorkomen van vervuiling, mythen en enkele medische teksten),
- De Khordeh Avesta bevat stukken uit verschillende delen van de Avesta en is gedeeltelijk in het Farsi. De Khordeh Avesta gaat onder meer over de vijf dagelijkse gebedstijden, vijf gebeden en gerelateerde hymnen (6500 woorden).
“Happiness comes to them who bring happiness to others.”
“Abiding happiness and peace is theirs who choose goodness for its own sake – without expectation of any reward.”
“A thousand people cannot convince one by words to the extent that one person can convince a thousand by action.”
Zarathustra: “With an open mind, seek and listen to all the highest ideals. Consider the most enlightened thoughts. Then choose your path, person by person, each for oneself.”
Ethiek, goed en kwaad
Zarathustra gaf het oude mazdeïsme (de leer naar Mazda) een ethische inslag. Dat wil zeggen dat in de religie een leer over goed en kwaad centraal staat. Zarathustra verbond licht en vuur met het goede en duisternis met het kwade.
Ahura Mazda — de Wijze Heer, de barmhartige, de god van de wijsheid, kennis, waarheid en rechtvaardigheid, de schepper van zon, sterren, licht en duisternis, mensen en dieren, en alle geestelijke en lichamelijke activiteiten — is een boodschapper van vrede, goed leven en eeuwige liefde.
De tegenhanger in kosmische zin is de destructieve geest Angra Mainyu. Deze tracht voortdurend de wereld van de waarheid te vernietigen en mens en dier kwaad te doen. Angra Mainyu is met duisternis verbonden.
De mens staat daar tussenin.
Dit ethisch dualisme beheerst sindsdien het Perzische denken en was mede van invloed op de morele kern van de religies die in het Midden-Oosten in die spiltijd en in de eerste eeuwen na de jaartelling ontstonden.
Groot belang wordt gehecht aan de mens als kiezer en beslisser tussen goed en kwaad, dat recht is de mensheid gegeven. Daarom zijn mensen zelf verantwoordelijk voor hun daden, denken en spreken en is het streven zich te voegen bij degenen die de wereld vernieuwen … opdat de wereld naar perfectie op weg gaat. De kosmische strijd tussen goed en kwaad zou uiteindelijk leiden tot de vernietiging van al het kwaad.
De drie pijlers voor het maken van goede ethische keuzes zijn: goede gedachten (humata), goede woorden (hukhta) en goede daden (huvarshta).
Er is slechts één pad en dat is het pad van de waarheid.
Door het doen van de juiste dingen — omdat dat het juiste is dat te doen — zullen gunstige zaken de mens ook toekomen.
“On three noble ideals be ever intent:
The good thought well thought,
The good word well spoken,
The good deed well done.”
De leer roept volgelingen op tot uiterste krachtinspanningen. Fravahar staat daar symbool voor. Het gaat om het ontwikkelen van een zuivere ziel. Hoe meer mensen proberen hun eigen Fravahar te verbeteren, des te meer zal hun geest na hun dood in de andere wereld worden verheven.
Niettegenstaande de ethische gestrengheid staat de leer mild tegenover de aardse geneugten van het leven, volgens een gatha van Zarathustra:
Aan mij die U, Ahura Mazda, nader wil komen, mogen de zegeningen van het leven gegund worden zowel die van de stof als die van de geest.[1]
In principe is iedereen binnen het zoroastrisme gelijkwaardig, een meerdere is men slechts door meer rechtschapen te zijn…
Er wordt veel belang gehecht aan familie en gemeenschap.
Celibaat en kloosterleven maken geen onderdeel uit van het ethische ideaal, omdat je niet vromer wordt als je je van de gemeenschap afsluit.
De vier elementen, vuur
De vier elementen water, aarde, vuur en lucht creëerden de natuur. Ze mogen zo min mogelijk schade oplopen.
Het belangrijkste element is vuur omdat Ahura Mazda met de zon en het vuur is verbonden. Het vuur is een symbool van puurheid, een locatie van reinheid.
Het vuur staat voor het reinigen van vuiligheid en het overwinnen van de duivel.
De kracht van vuur en de hitte laat het wiel van de industrie draaien en zorgt voor het interne proces dat aanhangers in gedachte laat verbinden met gods oneindige wijsheid. Daarom koesteren ze het vuur; ze aanbidden het niet. Het is hun bron van aanbidding.
Sinds lang zien Zoroasters vuur als symbool van hun bestaan en zijn er trots op als onderdeel van hun identiteit.
Vuurtempels
De zoroastrische tempels heten vuurtempels. Vuurtempels worden beschouwd en beschermd als locaties van reinheid.
In de grote tempels wordt het vuur met gewijde brandstof al meer dan 1500 jaar door (mannelijke en vrouwelijke) priesters brandend gehouden.
Wereldwijd zijn er zeven tempels met een heilig vuur, zes in India en die van Yazd (Iran).
Er zijn heel veel reinigingen nodig voordat een vuur ook heilig vuur wordt.
Naast de religieuze functie worden vuurtempels gebruikt als niet-religieuze complexen voor culturele, sociale en overheidsdoelen.
De zeven heilige Amesha-sepands
De zeven heilige Amesha-sepands zijn Ahura Mazda en zes Amesha spentas.
De Amesha spentas is een groep goddelijke wezens of aartsengelen, waarvan drie mannelijk en drie vrouwelijk zijn. Ze personificeren abstracte begrippen en aspecten van Ahura Mazda. Ze zijn bekend onder verschillende namen.[2]
Elke Amesha-sepand is een belichaming van zowel de hemelse als wereldlijke attributen.[3]
- Ahura Mazda. Aangezien de mens de volmaaktste schepping van God is en als Gods vertegenwoordiger op aarde is, behoren de aanwezigheid van de mens en het heilige Boek van Avesta tot de symbolen van God.
- Bahman (=Vahu Manah) Amesha spenta (m) herinnert mensen aan goede gedachten.
In de fysieke wereld is deze de bewaker en beschermer van dieren (en vee). - Ardibehest (=Asha-Vahishta) Amesha spenta (m) herinnert aan waarachtigheid.
In de aardse wereld is deze de beschermer van vuur. - Shahrivar (=Khashtra) Amesha spenta (m) vertegenwoordigt morele kracht en welvaart.
In de aardse wereld is deze de beschermer van de hemel en van metalen. - Sepandarmazd (=Esfand, Armaiti) Amesha spenta (f) staat voor nederigheid, mededogen en liefde.
In de materiële wereld ze de beschermer van moeder aarde, vruchtbare aarde. - Khordad (=Haurvatat) Amesha spenta (f) herinnert aan groei en perfectie.
In de aardse wereld is ze de beschermer zuiver water. - Amordad (=Ameratat) Amesha spenta (f) herinnert onsterfelijkheid en eeuwigheid.
In de aardse wereld is ze de beschermer van het plantenleven en ze is de personificatie van heilige toewijding, de dochter van de schepper en ze vertegenwoordigt rechtschapen gehoorzaamheid. Irissen staan symbool.
- Borchert, B. (1994) Het verschijnsel, de geschiedenis, de nieuwe uitdaging. Haarlem: J.H. Gottmer.
- Boyce, Mary (1975) A History of Zoroastrianism, Vol. 1 the Early Period. Leiden: Brill
- Boyce, Mary (1982) A History of Zoroastrianism: Vol 2, Under the Achaemenians. Leiden: Brill
- Boyce, Mary (1991) A History of Zoroastrianism: Vol. 3, Zoroastrianism under Macedonian and Roman rule. With Frantz Grenet, Leiden: Brill.
- Humbach, H. (1959) Die Gathas des Zarathustra Vol. I Einleitung, Text, Übersetsung, Paraphrase, Vol. II Kommentar. Heidelberg: Carl Winter
- Humbach, H. (1991) The Gathas of Zarathustra and other old Avestan texts. In collaboration with J. Elfenbein and P.O. Skjaervo. Part I: Introduction — Text and Translation. Part II: Commentary. Heidelberg: Indogermanische Bibliotek. Reihe 1, Lehr- und Handbücher: Carl Winter
- Kefah Allush (2017) “Van Ninevé naar Nazareth De Zoroasters (Iran)”
- Metah, P. (1985) Zarathoestra, het transcendente zien. Katwijk aan zee: Servire
- Praag, H. van (1967) Het wonder van Perzië. Hilversum: W de Haan.
- Rashad, Mahmoud (2011) Iran, geschichte, Kultur und lebendige Traditionen — antike Stätten und islamische Kunst in Persien. DuMont Kunstreiseführer. Ostfildern: DuMont Reisvelag
- Sarkhosh Curtis, V. (1993) Perzische mythen, legenden uit een ver verleden. Baarn: Tirion
- Verbruggen, H. (1973) Het land van Zarathustra. Antwerpen: Standaard Uitgeverij
- Vries, J. (1995) De gatha’s van Zarathustra. Den Haag: Mirananda
- Yazd museum, Informatie op panelen in het museum van de vuurtempel in Yazd, geraadpleegd en gefotografeerd in oktober 2017.
- avesta.org
- heritageinstitute.com
- heritageinstitute.com/zoroastrianism
- iranicaonline.org
2019-07
Noten
[1] Humbach, H. (1959) Die Gathas des Zarathustra I. Heidelberg: Carl Winter.
[2] De term Spenta is moeilijk te vertalen. Deze betekent een toename of groei, met de connotaties van goedheid, heiligheid en welwillendheid. Avestageleerden spreken over goddelijke wijsheid, toewijding, vroomheid, vriendelijkheid, rechtvaardigheid, vrede en liefde, of zelfs dienstbaarheid. Het is ook vertaald om er de betekenis van progressieve sereniteit en universele overvloedige vrede aan te duiden. Bron: Women’s Day in Persia (2009).
[3] Deze tekst is gebaseerd op: Yazd museum, Informatie op panelen in het museum van de vuurtempel in Yazd, geraadpleegd en gefotografeerd in oktober 2017 en op Women’s Day in Persia (2009) geraadpleegd op 13 juli 2019.
[4] Bron: Ahura Mazda and the Amesha Spentas. “At the Parsi fire temple on Metcalfe Street in Calcutta, there is a modern-day mural depicting the amesha spentas around Ahura Mazda, the creator of the universe and cosmic order. The six divinities he created to help him in governing the cosmos are from left: Haurvatat, representing wholeness and perfection, Asha Vahishta, for order and truth in the cosmos, Vohu Manah, for wisdom and love, depicted here with an animal, Ameretat, for immortality, depicted here with green palmtrees, Spenta Armaiti, for devotion and faith, seen here in a nun-like habit and Khshathra Vairya for metal, holding up an iron ring in one hand and a sword in the other, who presides over Ahura Mazda’s kingdom. Two other panels show a priest and Spenta Mainyu the Holy Spirit created by Ahura Mazda to oppose Angra Mainyu the destructive spirit.”