Rosalie de Wildt
WW knipoog 36, bron: Uva Symposium, 8 januari 2013
Menig filosoof ging de afgelopen eeuwen, wat mij betreft vaak tot vervelens toe, aan de haal met de wilskracht. De onderliggende vraag was dan meestal hoe en in welke mate de uitvoering van een wilsbesluit succes zou kunnen opleveren.
En of ze nou bedachten dat de wil vrij zou zijn of niet, of juist dat vrij of niet-vrij allebei tegelijkertijd het geval kan zijn of dat er een wil tot macht zou zijn (wat dat dan ook mag betekenen) of dat de wil een of ander metafysisch begrip zou zijn, een ongrijpbare natuurkracht wellicht die de evolutie en het leven maar wat heen en weer duwt naar de luimen van een wispelturige God of zo iets, veel wijzer omtrent de kracht van de wil in de dagelijkse praktijk werden we er niet van.
Wie spreekt over wilskracht heeft in ieder geval al aangenomen dat er zoiets als een wil bestaat. Als je spreekt over de kracht die het eten van spinazie zou geven, ga je in ieder geval van het bestaan van spinazie uit.
De hamvraag is vandaag echter niet of de wil sowieso bestaat maar eerder of hij of zij kan toe- of afnemen in kracht en waar dat wisselende effect dan mee samenhangt.
Vragen zijn daarbij: Waar haalt de wil zijn of haar vermeende kracht dan vandaan?
Hoe komt het dat de wil van de een veel meer zoden aan de dijk zet dan die van een ander?
Waarom krijgen sommigen meestal hun zin terwijl anderen veelvuldig het loodje leggen als het gaat om het in de praktijk uitvoeren van wat ze menen te willen?
Het antwoord op de vruchteloosheid van het eeuwenlange nadenken over welke soort wil dan ook, is misschien dat de keerzijde van de wilsmedaille te gemakkelijk uit het oog verloren werd.
Maar net zoals ‘nee’ niet kan bestaan zonder ‘ja’ en wat ‘stabiel’ is niet gekend zou zijn zonder het ‘instabiele’, zo kan wilskracht niet bestaan zonder angst.
Wilskracht en remmende angst … een uitdagende combi die niet zelden uitloopt in het delven van het onderspit van de degene van nature begiftigd is met wat meer verbeeldingskracht. Wie minder beren op zijn pad ontwaart, gaat nu eenmaal rechter op zijn doel af ….
