Hans Feddema
Op 4 mei was het herdenkingsdag, waarbij stil werd gestaan bij WO II en vooral bij de slachtoffers daarvan.
Ook was er op de TV een programma onder de titel Nieuwlande, het dorp in Drenthe dat zich in de oorlog erg verdienstelijk had gemaakt bij het redden van onderduikers, waaronder ook veel joden, onder meer uit Amsterdam.
Zelf kan ik me hierop uiteraard niet voorstaan. Ik mag dan geboren zijn in het aangrenzende Geesbrug, maar ik was daarna vooral in Nieuwlande, ging er ook op de lagere school en had er vrienden. Ik was in die tijd rond de tien jaar en me van de grote activiteit nauwelijks bewust, behalve dat ik er soms wel soldaten van de Grüne Polizei zag.
Wat voor dorp was dit en waarom sprong het er uit in het verzet tegen de bezetters?
Nieuwlande ligt in Drenthe tussen Hoogeveen, Hollandscheveld en Zwinderen, maar ik zou het geen typisch Drents dorp willen noemen. Nieuw land in de naam geeft aan dat het uit veen opgegraven is. Nu zijn er veel wijken en slootjes met bruggetjes en boerderijen op dalgrond en zand. Boeren uit de provincie Groningen vonden dat een uitdaging en kwamen er heen, zodat ik er veel Gronings dialect hoorde.
Gelijkheid was, los van het verschil in grootte van je boerderij, een kenmerk van het dorp. Er was een nieuw gebouwde kerk van Kuyperiaanse snit, een afscheiding van de meer traditionele hervormde kerk. Een zeker activisme was die groep niet vreemd, mogelijk net als bij de verzetskrant Trouw een verklaring voor wat er in de oorlog gebeurde. Men had het gevoel dat je mooie woorden ook in praktijk moest brengen.
Als kind heb ik de uit het dorp afkomstige verzetsstrijder Johannes Post ontmoet, wanneer hij op bezoek kwam bij mijn vader. Post was een energieke persoonlijkheid met organisatietalent. Hij werd in meerdere delen van het land een bekende verzetsstrijder. Toen hij in Amsterdam werd gearresteerd en gedood, was dit een grote slag voor het dorp.
Ik vind het bijzonder in mijn jeugd in zo’n dorp te hebben mogen wonen. Nu geniet ik van het mooie Leiden, maar ik kom nog graag eens in mijn geboortedorp en -provincie.
[1] Bron: Verzetsmonument van Paul Hulskamp (1985) ― foto Gerardus
