Kerstmis en het grootse mysterie van de Epifanie

Hans Feddema

Als de filosoof Goethe zegt: “We zijn burgers van twee werelden, de aardse en de geestelijke”, eraan toevoegend “De laatste is veel meer met ons bezig dan we denken”, dan wordt dit, zeker dat laatste, bij uitstek duidelijk via de kerstijd van 25 december tot 6 januari van rond onze jaartelling.

Kerstmis en het Drie Koningen-feest

Kerstmis heet niet voor niets het ‘feest van het licht’. We zien dat onder andere bij de geboorte van Jezus ergens in de velden buiten Bethlehem, waar de aanwezige herders naast veel licht tevens nogal wat engelen te zien kregen.

Ook de ‘Drie Koningen’, die we vanuit de bijbel kennen als de ‘Wijzen uit het Oosten’ zagen in de sterren een extra licht en daarmee de geboorte van een bijzonder kind, dus via een speciaal licht, waar ze naar toe wilden. Ze maakten er later zelfs een apart feest van en wel het ‘Drie Koningen-feest’ op 6 januari.

Anders dan wij in het Westen vieren de Oosters-Orthodoxe christenen in Griekenland en Oost-Europa kerstfeest op zowel 25 en 26 december als op 6 januari. Hun kersttijd is dus vrij lang met 6 januari als sluitstuk, dit onder de naam Epifanie of ‘Verschijning vanuit de Hoge’.
Ook in het moslimland Turkije zijn eilandjes van oosters-orthodox christendom waar de Epifanie belangrijk is.

Mysterie-scholen in het Midden-Oosten

Hoe dat te duiden? Eerst van belang is het te weten, dat aan het begin van onze jaartelling er in het Midden-Oosten, in Egypte, Perzië, Israël, Turkije en Griekenland, ja bijna overal in die regio veel Mysterie-scholen waren, waar mensen werden ingewijd in de mysteries van de kosmos of beter gezegd in de geheime meest geestelijke relaties tussen de aarde of de mensheid en de hoge ‘Lichtwereld’. De wijsheid in Egypte en Perzië uit die dagen is niet in laatste plaats naar deze mysteriescholen te herleiden.
Ook de gnostiek heeft zich later met deze mysteriescholen verbonden, onder meer in Athene in de tijd van de evangelist Paulus, die daar wel op bezoek kwam. De ingewijden van die scholen waren vrij mystiek en soms ook helderziend.
Ook de ‘koningen’ of ‘wijzen uit het oosten’ waren geen gewone astrologen, maar zulke ingewijden van de genoemde scholen in hun land, dat ze veel verder konden voorzien dan bijvoorbeeld de herders in het veld.

Wijzen uit het Oosten

Vandaar dat deze Wijzen niet alleen de geboorte van een bijzonder kind zagen, maar tevens voorzagen, dat na enkele decennia in hem een incarnatie zou plaats vinden van ‘n hoger goddelijk wezen.
Een wezen dat tevens, plat gezegd, een beetje orde op zaken zou stellen, beter gezegd een positieve kracht zou zijn op de aarde.
Dit omdat de gang van zaken op aarde volgens de Geestelijke Wereld toen te wensen overliet, onder meer door verharding, veel egoïsme en gebrek aan inzicht.
Het leek hen daarom goed een van hen naar de aarde te zenden, voordat het daar uit de hand zou lopen.
De ‘Drie Wijzen’ waren hier dus erg blij mee en maakten daarom op 6 januari het Epifanie-feest.

Johannes de Doper

Johannes de Doper was behalve profeet ook een ingewijde. Logisch dat hij meteen begreep wat er aan de hand was, toen Jezus bij ‘de doop in de Jordaan’ de Christusgeest in zich kreeg.

Bekend zijn diens woorden dat Deze, dus de Christus Jezus veel ‘groter’ was dan hij. Hij voorzag ook wat er aan de hand was. Aards gezien was Jezus overigens al een bijzonder individu. In de evangeliën worden niet voor niets uitvoerige geslachtregisters van hem weergegeven, dit terug tot aan de eerste mens Adam. In westerse termen, was hij dus al een beetje van adel.

Toen Jezus op 30-jarige leeftijd de Christus in zich kreeg, maakte dat alles extra bijzonder. De ‘Drie Wijzen’ hebben Christus al 30 jaar eerder zien afdalen naar de aarde of al enige aanstalten daartoe zien maken.

Misschien moeten ook wij 6 januari meer in eer gaan brengen en niet alleen stilstaan bij wat Hij hier op aarde in de persoon van Jezus tot stand heeft gebracht, maar tevens meer gaan inzien dat Hij hier nog steeds op aarde aanwezig is als Christusgeest of als Liefdesgeest.
Als we er voor open staan en onze medemensen meer respect en liefde willen geven, zal Hij ons daartoe graag de nodige inspiratie willen geven.

Achtergrondinformatie bij deze bijdrage

Ik ben historicus naast cultureel antropoloog en heb daardoor ook wat studie gemaakt van de boeiende periode van ruim 2000 jaar terug. Wat de Oosters-orthodoxe kerk betreft, ik was nogal eens in Turkije, Griekenland en Oost-Europa.
Verder laat ik me ook bevruchten onder meer door het kwartaalblad Verwachting, tijdschrift voor geestelijke bewustwording van de Stichting “De Heraut”. 

Noten

^[1] Bron: Geboorte van Jezus (1303) ― Giotto di Bondone, fresco nr. 17 uit de levenscyclus, Scrovegni Chapel, Padua (It) 
^[2] Bron: De wijzen uit het oosten (afgebeeld als Perzen, 6^e-eeuw) – foto Nina-no, Basiliek van Sant’Apollinare Nuovo, Ravenna (It)
^[3] Bron: De doop van Jezus in de Jordaan (5^e-6^e eeuw) – foto José Luiz Bernardes Ribeiro, koepel van het Baptisterium van de Arianen in Ravenna (It), UNESCO wereld erfgoed
^[4] Bron: De boom van Jesse (1145) ― kunstenaar onbekend, foto TTaylor, Kathedraal van Chartres