Hoe mensen beesten worden

Wim Lamfers

Vanaf 1917 hebben de bewoners van Rusland (onder wie maar weinigen Rus zijn) tot vervelens toe gehoord over opbouw en vooruitgang. Maar alom zien zij slechts armoede en verval. Afbladderende gebouwen, vaak geen warm water, veel producten van inferieure kwaliteit, veel mensen die niet rond kunnen komen, een gezondheidszorg die alleen enigszins functioneert als je goed gevulde enveloppen aan artsen en verpleegkundigen geeft. Waar je dat geld vandaan moet halen is jouw probleem.
Dat alles heeft deze mensen doen beseffen dat een mensenleven niet in tel is, dat te veel zinloos is. Alom vluchten bewoners van Rusland daarom in de drank met als gevolg dat ze gauw ruzie maken en vroeg overlijden.

Alom hebben vrouwen in Rusland over gelijkberechtiging en vrouwenemancipatie horen spreken, maar zij hebben er weinig van gemerkt. Vrouwen zijn alleen goed om in de rij te staan voor allerlei winkels waar vaak weinig te krijgen is. Vrouwen zijn alleen goed om te werken, ook in zware beroepen als de bouw of als chauffeur op een vrachtwagen. Als zij thuiskomen bereiden zij het eten, doen zij de was, zij maken het huis schoon, zij doen de afwas, zij herstellen kleding. En als zij van dat alles bekaf zijn moeten zij ook nog een attractieve partner in bed zijn. Manlief steekt meestal geen poot uit en is vaak bezopen. Scheidingen komen door dit alles veel voor, met vaak desastreuze gevolgen voor ouders en kinderen.

Je man mag niet bij de geboorte aanwezig zijn. Je kuiten liggen op een koude metalen beugel. Duurt je bevalling lang, dan schelden verpleegkundigen en artsen je verrot in plaats van je zorgvuldig te begeleiden: ‘persen, kutwijf!’
Je kindje ligt niet naast je, maar ergens op een zaal vol schreeuwende baby’s. Voor het opbouwen van de zo belangrijke band tussen ouders en kind heeft men geen oog. Je moet je kind op vaste tijden voeden in plaats van als je kind honger heeft.
Lukt het voeden door stress niet goed, dan krijg je weer een scheldkanonnade over je heen. Pampers zijn er vaak niet. Waar moet je luiers drogen in een kleine flat? Luiers drogen aan de waslijn buiten is ‘s winters een hele opgave.

Van jongs af aan ervaren kinderen geen geborgenheid, geen veilige leefomgeving. Hun vaak vermoeide ouders zien zij weinig, omdat men in ploegendienst werkt. Doordat vrouwen niet meer dan een lustobject en slavinnen zijn en ook een hechte band met beide ouders vaak ontbreekt, weten jongeren niet wat liefde is behalve neuken. Wie onvoldoende liefde heeft ontvangen kan immers geen alomvattende liefde geven.

Je kind wordt door de staat opgevoed op crèches en scholen in plaats van zoals je dat zelf zou willen. Daar zijn indoctrinatie en extreem nationalisme hoogst belangrijk, worden leugens over je uitgestort die niets met de alledaagse werkelijkheid te maken hebben. Gehersenspoelde mensen zijn niet zichzelf, hebben geen eigen mening, passen zich van arren moede maar aan de groep aan om te overleven. Bewoners van Rusland ervaren al snel dat leven niet meer is dan hoe dan ook proberen te overleven, je zonder veel schade op te lopen ergens uit redden.

Wonen

In de stad woon je in een kleine flat met een balkonnetje. De lift doet het nogal eens niet. In de keuken hangt alleen een kleine spoelbak aan de muur. De stroom valt nogal eens uit. Uit de douche komt vaak geen warm water. Ouders en kinderen slapen nogal eens in één kamer.

In de dorpen kent alleen de hoofdstraat wat asfalt vol gaten. De andere straten zijn vaak niet meer dan karrensporen en modderpoelen. Je woont er in een huis zonder centrale verwarming en waterleiding. De put en de plee zijn in de tuin. Naar het toilet gaan, water putten of hout halen voor de kachel en het fornuis is in de winter geen lolletje. In plaats van toiletpapier gebruik je kranten. Als je menstrueert heb je als inlegkruisje meestal alleen watten of kranten tot je beschikking. In de dorpswinkel is weinig te koop. Spullen zijn vaak tijdens het transport beschadigd. Vers fruit is er zelden, wat leidt tot vitaminegebrek. Een griep wordt menigeen dan ook fataal. In de apotheek vind je slechts een paar medicijnen. In het primitieve dorpsschooltje ziet Lenin op alles toe. Maar hij ziet blijkbaar niet dat menigeen nog steeds niet naar behoefte heeft.

Op het dorp is de kroeg de enige vorm van ontspanning. In steden zijn de mogelijkheden om je vrije tijd te besteden ook vaak beperkt.

Een zwembad, een sporthal of een tennisbaan zijn er lang niet overal, behalve in steden als Moskou en Sint-Petersburg. Maar dat zijn dan ook de etalagesteden die moeten suggereren dat het overal in het land zo geweldig en modern is. Maar wie in de buitenwijken van Moskou en Sint-Petersburg komt ziet ook daar verval: oude verveloze huizen en straten die al jaren niet zijn onderhouden.

Het leven

In een land waarin alles van bovenaf geregeld wordt en censuur en collectivisme de boventoon voeren is voor particulier initiatief en persoonlijke ontplooiing weinig ruimte. Daardoor blijft veel talent onbenut. Dat is funest voor een evenwichtige ontwikkeling van land en bevolking.

Carrière maak je niet op grond van bekwaamheid, maar omdat je politiek goed ligt. Middelmatige leidinggevenden zijn er daarom alom. Door de slechte arbeidsomstandigheden en beloning beleven maar weinig mensen plezier aan hun werk en hun leven.

Velen zijn ontevreden, maar kunnen dat onbehagen alleen maar uiten door te klagen over pijntjes, ruzie te maken en te schelden. Over de politiek klagen mag niet. Gesprekken zijn vaak oppervlakkig. Discussiëren, een eigen mening uiten heeft men niet geleerd. Men kent alleen wat lol na een aantal glazen wodka.

Veel mensen zijn door gebrek aan liefde, comfort en voldoening ruwe wezens geworden: hard voor zichzelf en anderen. Naastenliefde is een schaars artikel. ‘Hoe kan ik van de ander gebruik maken?’ is meestal de leidraad bij kontakten. Echte vriendschappen, waarin je van alles kwijt kunt, zijn er weinig. Door de harde strijd om het voortbestaan zijn veel bewoners van Rusland getraumatiseerd. Doordat velen wel iemand in de familie hebben die om politieke redenen in het gevangenis of het concentratiekamp heeft gezeten en de geheime dienst niet slaapt zijn de meeste mensen bang om een eigen mening te hebben. De alom aanwezige angst misvormt een mens.

De oorlog

Deze liefdeloos opgegroeide, gefrustreerde mensen worden met leugens een oorlog ingestuurd. Verworden mensen doen niets anders dan verkrachten, stelen en verwoesten. Zij hebben immers hun leven lang alleen maar bedrog, verval en verwoesting om zich heen gezien.
Wie zien dat de vijand het beter heeft dan zij zelf thuis, gaan van jaloezie stelen en vernielen. De tactiek van de verschroeide aarde komt voort uit een verminkte, onverschillig geworden ziel, die voor niets en niemand respect heeft.

Omdat men al gauw doorheeft dat men slechts kanonnenvlees is, schiet menigeen een officier in de rug. Hun leven lang hebben deze mensen alleen maar ‘dawai’ gehoord. Wie niet snel vooruitgang boekt of terugwijkt voor de vijand wordt door zich achter je bevindende troepen van de geheime dienst neergeknald. Je leven lang kun je geen kant op. Zo worden mensen on-mensen, beesten die woedend tekeergaan.

Wie gewond uit de oorlog terugkeert krijgt een schamele uitkering, geen therapie, alleen een primitieve prothese of rolstoel. Ook hier geldt het motto ‘zoek het verder maar uit’.

Vrouwen

Al die ellende verwerken komt vooral op de schouders van vrouwen neer. Zij hebben de nodige abortussen en pijnlijke bevallingen ondergaan. Zij moeten een aan de drank verslaafde man en het nodige huiselijk geweld verdragen. Zij staan maar al te vaak alleen voor de opvoeding. Zij zijn al vroeg gescheiden of weduwe. Zij moeten dus alleen voor de kost zorgen.

Alleen wie geluk heeft krijgt een gesloten kist thuis; anders slechts een briefje: gevallen voor het vaderland. Naar het beloofde geld voor de begrafenis en voor de het vaderland bewezen diensten kan men fluiten. De zoveelste loze belofte die men maar moet zien te verwerken.

Door dat alles worden mensen verbitterd in plaats van gelukkig, tevreden, dankbaar. Wat heeft het leven hun gebracht? Slechts een moeizaam, hard bestaan, ellende en verdriet; te veel om te kunnen verwerken, te veel om te kunnen verdragen. Daar ga je als mens aan onderdoor. Arme medemensen.

Het artikel is gebaseerd op eigen waarneming en de nodige in de loop der jaren gelezen boeken en (kranten)artikelen.

Noten

^[1] Bron: Vrouwen in de rij ― foto Andrey from Moscow
^[2] Bron: Russian apartment building in Tobolsk – foto Ludger Heide
^[3] Bron: Strict regime corrective colony in Kokhma, Ivanovo Oblast ― foto Avtoloer
^[4] Bron: Russian Special Operations Forces photo from 27 February special operations forces day ― foto mil.ru
^[5] Bron: Bucha after Russian invasion of Ukraine, President Zelensky and Yermak ― foto Oleksandr Ratushniak