Machteld Roede
Swifterbantman
Omroep Flevoland[2] meldt dat in het museum Batavialand te Lelystad de eerder door Maja d’Holllosy gemaakte reconstructie van de oudste bekende inwoner van Flevoland, de in 1966 gevonden Swifterbantman, een make-up kreeg. Zij veranderde zijn donkerblonde haren en lichte huidskleur en gaf hem een mediterrane uitstraling met zwart haar en donkerder huid. De kleurenaanpassing was sinds jaren gewenst. In 2019 meldde het Wijsheidsweb[3] al dat onze vroegere bewoners donker zijn geweest.
Homo sapiens
De eerste moderne mensen, de eerste Homo sapiens, ontstonden ruim 300.000 jaar geleden in Oost-sub Sahara Afrika. Hier beschermde en beschermt nog steeds een donkere pigmentatie tegen het vele en in de tropen vrijwel recht naar beneden gerichte zonlicht. Deze eerste mensen waren dan ook uitgesproken zwart (haar, ogen, huid). Een 200.000 jaar geleden begonnen ze Europa binnen te trekken.
Wij stammen echter af van een latere, maar nog steeds zwarte, migratiegolf over Europa en Azië 70.000–50.000 jaar geleden. Slechts langzaam is het pigmentatiepatroon veranderd.
Door DNA-resten uit archeologische vindplaatsen over heel Europa te vergelijken met het genenpakket van de huidige mens werd steeds meer over de prehistorische pigmentatie bekend. Onweerlegbaar werd aangetoond dat huid, haar en ogen van de vroege jager-verzamelaars uit de Midden Steentijd (Mesolithicum) donker getint waren, evenals bij de latere Stonehenge bouwers.
Let wel, tijdens het door sommigen onderscheiden Boreaal — de periode in Noordwest-Europa van 10.640 tot 9.220 jaar geleden — waren de mensen zeker nog uitgesproken donker getint.
Cheddar Man
In 2018 werd van de in 1903 bij Somerset opgegraven mesolithische Cheddar Man (9100 v.o.j.) bruikbaar nucleair DNA geëxtraheerd. Dit wees op een zeer donkere huid, donker krullend of golvend haar maar wel opvallend licht gekleurde ogen. De reconstructie van de neolithische Whitehawk Woman (5600 v.o.j.) toont een donkere huid, zwartbruine ogen en zwart haar. De huid van ijsmummie Ötzi was eveneens donker.
Oermoeder Trijntje
Het oudste menselijke skelet dat in Nederland is gevonden, is van een vrouw, zo’n 7500 jaar geleden begraven op een zandduin in het drassige rivierengebied. Omdat ze bij een spoorlijn is opgegraven, wordt ze Trijntje genoemd. Aangezien haar geraamte compleet is teruggevonden was een goede reconstructie mogelijk. Deze is te zien in het museum De Koperen Knop in Hardinxveld-Giessendam. Er wordt overwogen deze ook donkerder te maken.
Bandkeramiekers
Rond 5250 v.o.j. vestigden zich de eerste boeren in Zuid-Limburg, de Bandkeramiekers, afkomstig uit Midden-Europa. Zij waren nog vrij getint. Tussen 5300 en 3400 woonden ze ook in het huidige Flevoland. In een van hun grafvelden is de Swifterbantman teruggevonden.
In zuidelijker en oostelijker Europa bleven dus lang de donkere pigmentatiegenen onveranderd. Pas vanaf 7700 jaar geleden gaven in zuid Zweden twee nieuwe gen varianten een lichtere huid, en een derde gen-variant een lichtere huid, blond haar en blauwe ogen. Een adaptatie aan het leven in gematigder streken met minder zonlicht.
Een lichtere huid maakt beter de zo noodzakelijke vitamine D synthese mogelijk. Wellicht was het tevens een adaptatie aan een dieet met meer graan, maar minder vlees, dus minder inname van vitamine D.
Noten
[1] Bron: Reconstructie Swifterbantman na de recente make-up — Omroep Flevoland: Waan je in de prehistorie bij de nieuwe tentoonstelling van Batavialand (14 juni 2024)
[2] Zie: omroepflevoland.nl/nieuws/383840/make-over-van-swifterbantman-terug-in-museum-batavialand Omroep Flevoland: Make-over van Swifterbantman terug in Museum
Batavialand (14 juni 2024)
[3] Op het Wijsheidsweb: Machteld Roede. Ooit waren wij allen zwart. De kleur van onze voorouders.
[4] Bron: Reconstructie Cheddar man — foto Werner Ustorf, National History Museum, London
[5] Bron: Reconstructie Trijntje, vrouw uit het veenmoeras — Canon van Nederland
