Ontmoetingsdag 2023 QFWF
Klaske Rehorst
Vorige week zaterdag 21 oktober vond de 8e ontmoetingsdag van QFWF in de bibliotheek in Bussum plaats. Met deze bijeenkomst ― en de volgende ontmoetingsdagen ― wil QFWF een ethos van wereldburgerschap oproepen dat voortkomt uit de levende, kleine ontmoeting tussen mensen uit verschillende culturen.
Het is een voortzetting van het project ‘Wereldburgerschap van de Straat’; inclusief, tussen en in alle culturen en ook in samenhang met het eigen persoonlijke verhaal en in relatie tot elkaar en onze gezamenlijke geschiedenis. De Sankofa[1] staat hierbij centraal; de Ghanese vogel die met zijn nek en kop achterom gedraaid het ei ― het symbolische hart ― van zijn rug plukt. Het herinnert ons eraan om van het verleden te leren en dat als basis te gebruiken voor ons handelen in de toekomst.
Wie willen wij zijn voor ons kinders kleinkinderen? en hoe breng ik wat is blijven liggen naar het hier, vermeng ik het en geef ik het weer door?
Verleden, heden en toekomst…
Het eerste wat we doen is samen de maaltijd delen. Op tafel staat een geweldige fusion van Vietnamees, Surinaams en Indisch eten. Daar besteden we goede aandacht aan.
Het programma wordt vormgegeven in een drieluik, indachtig de Sankofa; van verleden naar heden naar de toekomst en is verbonden met het thema ‘Herdenkingsjaar Slavernijverleden’.
Elk ‘luik’ wordt op een kunstzinnige en creatieve wijze geopend, doorsproken en weer afgerond. De thema’s worden in beleving gebracht met interactieve bijdragen van deelnemers en betrokkenen [2]. Tussendoor wordt er gezongen, gedanst en dichterlijk gerapt en verhaalt. De dialoog, uitwisseling en het samen doorleven en doordenken worden door Heidi Muijen op inspirerende en vooral hoopgevende wijze begeleid. Want juist in de hedendaagse modderigheid van polarisatie, stigmatisering en uitsluiting lichten ethisch besef, verbondenheid en menselijkheid meer dan ooit op.
Verstoord verleden, hersteld heden en een bevrijde toekomst …
In drie tafelgroepen onderzoeken we met elkaar hoe goede lessen te trekken uit de koloniale geschiedenis van overheersing, uitbuiting en onderdrukking (luik 1). Bijzonder hierin is ons eigen persoonlijke verhaal dat ondanks de verschillen juist ook veel overeenkomsten laat zien.
Vervolgens nemen we de collectieve en particuliere verantwoordelijkheid onder de loep; wat houdt de vicieuze cirkel aan kolonisatie in stand en welke ingrediënten zijn nodig om er vrij van te komen (luik 2)? We spreken over boosheid, liefde, vergeving en erkenning. De betekenis komt tot leven in onze gesprekken; “Ik ben boos op mijn voorouders omdat zij dit op mij gebracht hebben: dat ik een slachtoffer zou zijn.” Omgekeerd ben ik boos op mijn voorouders omdat ze mij opgezadeld hebben met een permanent schuldgevoel. “Zullen we dit dan bij hen laten liggen?” vragen we ons gezamenlijk af.
Een antwoord daarop vindt al plaats; het erkennen van pijn, het toelaten van schuring en het kunnen verdragen van ons eigen ongemak biedt al ruimte aan herstel. In dit geval vanuit hernieuwde onschuld met elkaar kunnen uitwisselen. We hebben elkaar nodig om ruimte te kunnen ervaren.
In een prachtig lied bezingt Angela Gilds de vrijheid; ‘Groeiend, binnengelaten, gelijkwaardig. Bloeiend, verstevigd, hulpvaardig’. En dan: ‘Bevrijd, ontketend, ― gerustgesteld. Bereid, zeker wetend en hersteld.’
Tot slot vragen we ons af hoe de wereld eruit ziet als we de verzamelde ingrediënten gaan gebruiken en hoe we dat kunnen doen (luik 3)?
De antwoorden hierop liggen in het vervolg van deze dag; het project zal zich verder ontwikkelen met diverse partners in het culturele en sociale domein. Tot slot schrijven we met elkaar een aantal haiku’s waarin we de kern van de dag en onze wensen verwoorden;
“Bewustwording van
Gelijkwaardigheid
Leidt tot vrede en liefde”
Meer weten? Zie: ‘Wereldburgerschap van de Straat’
Noten
[1] De Sankofa is een Adinkra-symbool; met afbeeldingen en begrippen die betekenis geven en gebruikt worden om verhalen te vertellen. De Sankofa betekent: ‘keert terug’ (san) naar het verleden, ‘herinnert’ (ko) en ‘kijkt, zoekt en neemt’ (fa) wat ervan gebruikt kan worden om mee te nemen naar de toekomst. Het betekent ‘naar het verleden kijken om de toekomst te informeren’. Sankofa is een van de 8 oorspronkelijke akan-symbolen uit Ghana. In sommige contexten wordt de Sankofa gebruikt als een herinnering om de slavernij niet te vergeten. De hartvormige Sankofa staat ook voor verzoening van en verbinding tussen het verleden en de toekomst (Stephen Reese, Avareurgente, 2023)
[2] Onder anderen Henry Muldrow en zijn Culturele Droomwevers, Terry Andrews, Chiquita en Michel Odjo, Arend Smit, Hedy-Jane Guds, Angela Gilds en Standish de Vries. En de Soul Circle rond de QFWF Nivedita Yohana, Maud van Ingen, Robin Stemerding Erfan Pourmohammadi en Nour Kayali.
