Mieke Berger
Costa Rica, februari 2006, bron: Tijdschrift InZicht, inzicht.org
De drang een einde maken aan het lijden
Aan de basis van menige zoektocht naar bevrijding en vrijzijn staat het subjectief ervaren lijden aan de wereld. Dat lijden kan veel vormen aannemen zoals o.a. verdriet om verlies, frustratie vanwege onvervulde verlangens, maar ook angst en zorg om wat zou kunnen gebeuren of juist niet zou kunnen gebeuren. Lijden ontstaat als we de wereld zoals die aan ons verschijnt niet kunnen aanvaarden of als die wereld ons een onbevredigd gevoel geeft, waardoor we verlangen te weten wat nu toch doel en bedoeling van ons leven is.
Voordat we op dat punt aangekomen zijn, heeft zich vaak al veel in ons leven voorgedaan. Bij sommigen zijn die ervaringen zodanig bitter dat we ons hevig verzetten tegen de wereld zoals die aan ons verschijnt en de tekortkomingen die erin worden aangetroffen. Als we de omstandigheden niet kunnen veranderen kan frustratie en bitterheid, soms zelfs totale afwijzing van de wereld, het gevolg zijn.
Het zou te kort door de bocht zijn om ons nu al eraan te herinneren dat de wereld aan ons ‘verschijnt’ en als zodanig illusoir is. Het is een verschijning en als verschijning net zo levensecht als de nachtmerrie waaraan we kunnen lijden. Maar illusoir of niet, het lijden en het verzet is er niet minder om. En dus is de drang om aan het lijden, illusoir of niet, een eind te maken.
Een verschijning in Bewustzijn
In dat streven ontkomen we er niet aan nauwkeurig de aard van de wereld onder de loep te nemen. Goed kijken naar de wereld is een eerste stap richting bevrijding.
Wat is die wereld toch waar we zo aan lijden? In feite is de wereld zoals die aan ons verschijnt een verschijning in Bewustzijn. Het is een spelletje dat door de mind (de geest) in het leven wordt geroepen. De geest als instrument van Bewustzijn werkt als een radiozender en ontvanger, waarbij de ontvanger is afgestemd op de zender, die hij dus zelf is.
Met andere woorden: wat we als wereld waarnemen is het product van onze eigen geest (mind) of gedachtekracht.
Voordat we er misverstanden over krijgen: dit verhaal is niet bedoeld om de lezer aan te praten dat hij zelf schuld draagt aan alles wat er maar mis kan gaan in de wereld (hongersnood, oorlog, folteringen etc.) of dat door een persoonlijke actie van ‘zijn of haar’ geest, de wereld verlost zou kunnen worden van de polaire tegenstelling tussen goed en kwaad. Zo mogen we ook niet de conclusie trekken dat als iemand een oorlog meemaakt, dat iets is dat hij ‘moest’ ondergaan.
Het gaat er helemaal niet om wat iemand meemaakt, maar ‘zijn of haar’ reactie erop en hoe een gebeurtenis waaraan wordt deelgenomen, wordt ondergaan.
De bedoeling hier is het verwoorden van een model om inzichtelijk te maken hoe de wereld tot manifestatie komt en een weg te wijzen hoe we bevrijd kunnen worden van onze gebondenheid. Uitgangspunt is dat als er geen geest of mind zou zijn, er ook geen wereld kan zijn. Alles wat we zintuiglijk kunnen waarnemen, waaronder ons eigen lichaam en gevoelens, zijn gedachtevormen.
Voorbeelden van collectieve gedachtevormen
Gedachtevormen kunnen zich als een collectief bundelen wanneer een groep een zelfde overtuiging is toegedaan. We worden dan als het ware onderdeel van een collectief. Een cultuur, een beschaving, breed gedragen overtuigingen, het zijn allemaal voorbeelden van collectieve gedachtevormen.
Concreet zie ik nu op het gebied van gezondheid een aantal gebundelde gedachtevormen, die meer en meer aan kracht winnen. Voorbeelden zijn overgevoeligheden voor aardstralen, wateraders, allergieën en schimmels. Deze kunnen zodanige vormen aannemen dat men zich zo ziek en belast voelt dat het een actief deelnemen aan het bestaan in de weg staat. Er zijn overigens meer collectieve golven die tot groepservaringen leiden. Denk eens aan de opkomst van het ‘fatigue syndrome’ ME (Myalgische Encefalomyelitis), iets wat 20 jaar geleden niet bestond en bijvoorbeeld in Costa Rica als fenomeen onbekend is, whiplash, ziekte van Lyme, etc.
Dat een gebundelde, collectieve gedachtevorm aan deze verschijnselen ten grondslag ligt wil dus niet zeggen, dat het niet ‘echt’ zou zijn of dat er niet aan geleden zou worden. Integendeel, ik ben de eerste om te erkennen dat het lijden reëel is en soms bijna ondragelijk. Meer recentelijk komt als collectief op de gevoeligheid voor radiostralen, UMTS masten en stralen die opgewekt worden in mobiele telefoons.
Al onze aandacht gaat uit naar de verschijnselen
Het verraderlijke van de geprojecteerde buitenwereld is, dat we zo door de verschijnselen in beslag worden genomen dat al onze aandacht uitgaat naar die verschijnselen. Hoe meer aandacht we eraan besteden, hoe meer kracht we de ongewenste verschijnselen geven en des te langer ze als manifestatie blijven voortbestaan. De verschijnselen die ik net noemde (whiplash, ME, overgevoeligheid voor straling) zijn zo hardnekkig dat ondanks alle inspanningen van medische wetenschap, er nauwelijks enige vooruitgang geboekt wordt in de bestrijding van deze fenomenen. Het lijden wordt zelfs zo ernstig ervaren dat de overheid wordt aangesproken om te hulp te komen.
Meer algemeen gesproken is het zo dat de imperfecties in de wereld ons als het ware dwingen meer en meer aandacht aan die wereld te schenken. Ze leiden ons letterlijk af. Met als gevolg dat we onbedoeld en ongewild, de wereld zoals we die dus niet zouden willen, meer en meer voeden.
In het Engels heeft men er een krachtige uitspraak voor: ‘What we resist, persists’ (waar we weerstand tegen bieden, blijft hardnekkig doorgaan).
Als we eenmaal in die spiraal terecht zijn gekomen lijkt het bijna onmogelijk om er aan te ontsnappen. De basis overtuiging is dat de wereld slecht is en daaraan besteden we al onze aandacht. Met gevolg dat we helemaal vergeten dat die wereld niet kan bestaan zonder jou (als persoon). Ben jij er niet, is de wereld er ook niet. Deze waarheid is voor iedereen simpel te ontdekken: als we slapen houdt de wereld even op en pas als we weer wakker zijn, verschijnt die wereld weer.
Zouden we in staat zijn minder aandacht aan de tekortkomingen in de buitenwereld te schenken, zouden we stellig minder lijden aan de wereld. Maar hoe doe je dat?
Goed kijken naar wat er precies gebeurt
Zoals al eerder werd opgemerkt, goed kijken naar wat er precies gebeurt, is de enige mogelijkheid om te ontsnappen aan de hechting van het beeld.
Als we goed kijken naar onze basisovertuiging dat de wereld slecht is, zien we ons eigen verzet tegen die wereld. We hebben voortdurend (afkeurende) meningen en opinies, en verzetten ons wezenlijk tegen de natuur van de wereld. Die natuur is dat de wereld zich alleen kan laten kennen door zijn polaire tegenstellingen.
Goed en kwaad, pijn en plezier zijn de tegenstellingen, die niet kunnen worden opgeheven. Eerste vereiste is dat we ons verzet daartegen opgeven. Niet uit berekening om aan het lijden te ontsnappen (dat is op zich verzet), maar uit inzicht dat tegenstellingen een noodzakelijke voorwaarde voor manifestatie is.
Om het nog maar een keer duidelijk te stellen: wat ik ervaar en beleef is onvermijdelijk. Het is noodzakelijkerwijs precies wat het ‘ikje’ als ervaring oproept.
Soms als ik vraag wat er zo slecht is aan de wereld krijg ik als antwoord: Er zou veel meer liefde, schoonheid, integriteit en harmonie moeten zijn.
En als ik vraag wat wil je zelf, is vaak het antwoord: Ik wil iets op een ander (lees niet materieel) niveau voor de wereld betekenen. Dit duidt uiteraard op grote verwarring. Zolang we op welk niveau dan ook de wereld willen verbeteren, vergeten we dat we nog steeds investeren in de buitenwereld.
Belangrijk is hier op te merken dat onze lichaams-, emotionele en mentale mindprojecties allemaal tot de buitenwereld behoren.
Actie is reactie
Tragisch genoeg kunnen we overigens nooit de balans doen doorslaan. Actie is reactie. Hoe hard we onze best zullen doen de wereld te verbeteren, tegelijkertijd roepen we de even grote, tegengestelde kracht op. De oplossing voor ons lijden ligt niet in de (buiten)wereld. Wij kunnen alleen ontsnappen als het inzicht doorbreekt, dat de wereld een droomschepping is van een droom ‘ikje’. Overigens is het van belang hier op te merken dat inzicht wat anders is dan geloven of aannemen dat onze wereld een droom is. Het is een buiten elke twijfel weten, omdat het zo en niet anders gezien wordt. Als we zien dat het de natuur van die droomschepping is, om zich door polaire tegenstellingen aan het droom ‘ikje’ kenbaar te maken (het zou niet anders kunnen!), kan de weg ingeslagen worden van aanvaarding. Aanvaarding van het gegeven dat conflicten en tegenstellingen onvermijdelijk bij de buitenwereld horen. De paradox is dat naarmate we meer en meer de buitenwereld aanvaarden zoals die is, aanvaarding van Wat-Is, we steeds minder aan die wereld zullen lijden.
Als ons verzet wegebt en we ruimte krijgen goed te kijken, zullen we onze visie op onszelf gaan veranderen. Vaststaat dat wat je waarneemt, je niet zelf kunt zijn. Het oog dat ziet kan immers alles zien, behalve zichzelf. Je kan dat natuurlijk ook omdraaien. Alles wat het oog ziet is niet het oog. Alles dat wij kennen, zijn we dus niet zelf. We zijn dus niet ons lichaam en ook niet onze gedachten, zonder welke geen wereld kan ontstaan. We kunnen immers ons lichaam en onze gedachten waarnemen.
Wachten tot we ontwaken
Wat we dan wel zijn? Dat wat geen tegenstellingen kent en dus geen eigenschappen heeft. Onbeweeglijkheid, die beweging waarneemt. Tijdloosheid, die tijd waarneemt. Eigenschaploosheid, die eigenschappen waarneemt.
Als we tot dat inzicht komen, zullen we moeten erkennen, dat wij niet in de wereld verblijven, maar dat de wereld in ons verblijft. Als een droom, waar we wezenlijk niets mee te maken hebben. Het zou helpen als we het onmiddellijke inzicht hadden dat de wereld niet echt is, maar een gedroomde illusie. Hoe zou je tot dat inzicht kunnen komen? Net zoals de droom ophoudt, zodra we wakker worden, zullen we voor het beëindigen van de levensdroom moeten wachten tot we ontwaken. Belangstelling voor de zoektocht naar de ware aard van de wereld en van jezelf, duidt erop dat het ontwakingsproces in gang is gezet.
Shankara heeft over de wereld behartenswaardige woorden gesproken en graag haal ik hem hier vrij vertaald aan:
Actie en reactie houden elkaar in evenwicht.
Iedere actie levert vruchten op in de vorm van vreugde of pijn.
Bevrijding is inzien Dat-Wat-Is is.
Daarna gaat de mens moeiteloos en door niets gehinderd, geheel ontwaakt door het gemanifesteerde bestaan.
