Wijsheidsweb – Quest for Wisdom

Valeu A Pena

0
Door op
Geschatte leestijd: 3 min.
Saudade ― Portugese fado’s bij het QFWF afscheid van Joke Koppius

Fred de Haas, toelichting, vertaling/ bewerking

Belos Tempos ― Vinte Anos (O Meu Primeiro Amor) ― Maria Madalena ― Lisboa Antiga ― Ai, Mouraria ― O Embuçado  ― Coimbra ― Minha Mãe Foi Cigarreira ―  Por Morrer Uma Andorinha ― Valeu A Pena

‘Valeu a pena’ (= het was de moeite waard) is een fado die de diepste gevoelens opwekt bij de luisteraar die door de tekst en de slepende melodie wordt gedwongen na te denken over de zin van het leven, een vraag die door deze fado niet onbeantwoord wordt gelaten.

Een van de fadozangers die een haast reciterende vertolking heeft gegeven van het lied was Carlos (Augusto da Silva) Ramos (1907-1969) die, zoals veel fadozangers, een geheel eigen opvatting nahield op de wijze waarop een fado moest worden gezongen. Zo had hij de gewoonte om in zijn vertolking van ‘Valeu a pena’ het laatste couplet weg te laten, alsof hij wilde zeggen ‘genoeg is genoeg’ en ‘ik heb die vraag al beantwoord in het eerste couplet en het refrein, dus de tweede strofe is een overbodige uitweiding’. Voldoende reden om naar zijn interpretatie van het lied te luisteren.

Mário Moniz Pereira[1]

We beschikken ook nog, zeldzaam genoeg, over een opname van de op dat moment al zeer bejaarde auteur van het lied (Mário Alberto Freire) Moniz Pereira (1921-2016), begenadigd componist en sportsman die zelfs een gouden medaille behaalde bij de Olympische spelen van Los Angeles. Zijn interpretatie is ontwapenend vanwege zijn hoge leeftijd. Hij zingt bovendien verschillende regels door elkaar, maar vanwege hetzelfde aantal lettergrepen en de gelijkluidende betekenis maakt dat niets uit.

Een moderne versie van ‘Valeu a pena’ is die van een bekend ensemble uit Porto (Noord-Portugal), Bandalusa (letterlijk: Portugese Band). Het is de moeite waard te luisteren naar de vaste stem van de orkestleider Paulo Ribeiro en de klanken van de (Spaanse) gitaar met de fraaie versieringen die de zang omlijsten.

Gezongen door Moniz Pereira (vanaf 3.54 tot 6.36)

Carlos Ramos (één couplet en het refrein)

Bandalusa

 

Valeu A Pena

Het Was De Moeite Waard

Com voz serena, perguntaram-me ao ouvido
Valeu a pena, vir ao mundo e ter nascido?

Com lealdade, vou responder, mas primeiro
Consultei meu travesseiro, sobre a verdade
Tive porém, que lembrar o meu passado
Horas boas do meu fado, e as más também

Valeu a pena ter vivido o que vivi
Valeu a pena ter sofrido o que sofri
Valeu a pena ter amado quem amei
Ter beijado quem beijei valeu a pena

Valeu a pena, ter sonhado o que sonhei
Valeu a pena, ter passado o que passei
Valeu a pena, conhecer, quem conheci
Ter sentido o que senti, valeu a pena

Valeu a pena, ter cantado o que cantei
Ter chorado o que chorei,
Valeu a pena

Ik hoorde zachtjes in mijn oor een vraag:
was het leven wel voor jou van waarde
in de wereld en je komst op aarde?

Ik zal een eerlijk antwoord geven,
maar, weet je, laat me eerst nog even
gaan naar mijn herinnering en
hoe het ook weer was in het begin.
Wat was het waard, wat was het echte,
die droeve fadozang en het oprechte,
de mooie uren en de slechte?

Het was de moeite waard, het leven dat ik leefde,
het was de moeite waard, het lijden dat ik ruimschoots had,
het was de moeite waard, de liefdes op mijn levenspad
en wie ik kuste op deez’ aard’, het was de moeite waard.

Het was de moeite waard, de dromen die ik heb gedroomd,
het was de moeite waard, al wat zich heeft vertoond,
het was de moeite waard, de mensen die ik heb gekend,
het diep gevoel, het feit dat je er bent,

Het was de moeite waard te zingen wat ik heb gezongen,
de tranen die zich naar mijn ogen drongen,
het was de moeite waard.
(Mário Alberto Freire) Moníz Pereira
  

[1] Bron: Mário Moniz Pereira ― Museo do Fado, Lisboa (P)

Tags:
Avatar foto

studeerde cum laude af in de Franse, Spaanse en Portugese taal- en letterkunde. Vanaf het begin combineerde hij zijn functies met werkzaamheden als literair vertaler. Fred de Haas vertaalde onder meer uit het Papiaments, het Frans, het Spaans en het Russisch. Hij is leider, zanger en gitarist bij het Latijns-Amerikaans ensemble Alma Latina.

1 2 3 … 5