Lisboa Antiga

0
Saudade ― Portugese fado’s bij het QFWF afscheid van Joke Koppius

Fred de Haas, toelichting, vertaling/ bewerking

Belos TemposVinte Anos (O Meu Primeiro Amor)Maria MadalenaLisboa Antiga ― Ai, Mouraria ― O Embuçado ― Coimbra ― Minha Mãe Foi Cigarreira ― Por Morrer Uma Andorinha ― Valeu A Pena
Lisboa Antiga, Alfama[1]

Lisboa Antiga (oud Lissabon) is geen fado in de traditionele zin van het woord, maar een Portugees lied dat wel in het repertoire van alle fadistas (fadozangers) is opgenomen. Amalia Rodrigues (1920-1999), een van de bekendste fadozangeressen van de 20e eeuw, heeft het lied wereldbekend gemaakt.

Amalia Rodrigues en haar zus Celeste, eveneens een bekende fadozangeres, kwam uit een arm gezin dat in een van de oudste buurten van Lissabon woonde, de Alcántara, waar de Portugese muziek uit vele vensters klonk.
Op haar 20e was ze al een beroemde zangeres. Ze zou nog tientallen jaren blijven zingen. Toen Amalia stierf kondigde de Portugese regering een rouwperiode van drie dagen af.

Lisboa Antiga gaat over het oude Lissabon, de tijd dat Portugal nog een koninkrijk was met oude tradities. Bij gelegenheid liepen de stieren door de straten naar de arena. Dan waren er altijd een paar waaghalzen die een stier uit de groep isoleerden en hem uitdaagden. Die gewoonte noemde men de ‘espera’ (het wachten op de stieren).
Ook in het Spaanse Pamplona gebeurde – en gebeurt ― dit, soms met ernstige gevolgen. Zie voor zo’n gebeurtenis op de Azoren:

In dit lied komen onderwerpen aan bod als het historische Lissabon met zijn schitterende gebouwen, de rivier de Taag, de optochten, de eeuwenoude katholieke processies en de straatverkopers.

Gezongen door Amalia Rodrigues

Lisboa Antiga

Oud Lissabon

Lisboa, velha cidade,
Cheia de encanto e beleza!
Sempre formosa a sorrir,
E ao vestir sempre airosa.
O branco véu da saudade
Cobre o teu rosto,
Linda princesa!

Olhai, senhores,
Esta Lisboa d’outras eras,
Dos cinco réis, das esperas
E das toiradas reais!
Das festas,
Das seculares procissões,
Dos populares pregões matinais
Que já não voltam mais!

Lisboa, de ouro e de prata,
Outra mais linda não vejo,
Eternamente a brincar
E a cantar de contente
O teu semblante se retrata
No azul cristalino do Tejo

Lissabon, jij oude stad,
vol schoonheid en vol charme,
altijd mooi en elegant,
lieftallige prinses, verfijnd gekleed en
met een lichte glimlach
op je gelaat achter een witte sluier
van onbestemd verlangen.

Kijk eens, beste mensen,
naar dat Lissabon van vroeger,
die stad, het oude geld en
stieren onderweg naar de arena,
traditioneel en koninklijk,
de waaghalzen op straat.
O Lissabon, je feesten en processies van weleer,
de roep van venters in de straten, dat alles is voorgoed voorbij!

Lissabon, jij stad van goud en zilver,
van een schoonheid zonder weerga,
altijd speels,
vol blij gezang en een gezicht
dat door het kristallijnen water
van de Taag weerspiegeld wordt.

Raul Portela, José Galhardo, Amadeu dos Santos

 

[1] Bron: Lisboa Antiga, Alfama — Maria Parque das Nações (P)

Avatar foto

studeerde cum laude af in de Franse, Spaanse en Portugese taal- en letterkunde. Vanaf het begin combineerde hij zijn functies met werkzaamheden als literair vertaler. Fred de Haas vertaalde onder meer uit het Papiaments, het Frans, het Spaans en het Russisch. Hij is leider, zanger en gitarist bij het Latijns-Amerikaans ensemble Alma Latina.