Japanse dichtvormen

0

Niek van den Raad

De haiku

De bekendste vorm is de haiku, een dichtvorm die bestaat uit 17 lettergrepen, verdeeld over drie regels (5-7-5). De haiku geeft door verbeelding van de natuur een stemming of inzicht weer.

Dennengeur in huis
trekvogels op kaal bouwland,
het nieuwe jaar lokt.

De senryu

Wanneer er niet uit wordt gegaan van een natuurimpressie maar van bijvoorbeeld: een voorwerp, een gebouw, muziek of menselijk gedrag, dan spreken we van een senryu (5-7-5).

Een oude kapel
wierookgeuren en klanken,
stilte wordt wakker.

De tanka 

De tanka is een dichtvorm bestaand uit 31 lettergrepen, verdeeld over vijf regels (5-7-5-7-7). 

De storm wakkert aan,
bomen buigen op de dijk,
kluiten schitteren,
rookpluimen waaien uiteen,
in de wei een paard, roerloos.

De wanka

De wanka is net als de tanka opgebouwd, maar dan uit woorden i.p.v. lettergrepen.
Het voorbeeld van de tanka is, ter illustratie, naar een wanka uitgebouwd.

De storm wakkert snel aan,
langs de dijk buigen bomen diep voorover,
kluiten schitteren in de zon,
boven de verre stad waaien rookpluimen uiteen,
in de wei staat een paard, roerloos.

De haibun en de tanbun

De tanbun is een combinatie van een tanka met poëtisch proza in de vorm van een reflectie, een associatie of een bespiegeling.
De haibun is een combinatie van een haiku met poëtisch proza in de vorm van een reflectie, een associatie of een bespiegeling.

Ontroerende schoonheid

Aan wandelen door de duinen beleef ik veel voldoening. Daarbij word ik regelmatig verrast. Door herten tussen struiken bijvoorbeeld. Als ik langsloop, stoppen ze met grazen en volgen me, roerloos. Ik stap door, wil ze niet verontrusten. Dan weer danst een koppel vinken over het pad. Gekleurde schichtjes. Ook dan stop ik niet. De vinken verdwijnen toch vliegensvlug. Maar als een roodborst voor mij over het wandelpad vliegt en op een dunne twijg van een iel struikje landt, dan stop ik wel. Vinken, koolmezen, herten, eekhoorns kunnen me mateloos boeien, maar een roodborst ontroert me. Dat vogeltje herinnert me aan de jaren dat ik langs de Vogelenzangseweg naar Heemstede-Aerdenhout fietste op weg naar de trein die me naar de Kweekschool in Beverwijk bracht. Toen al speurde ik naar roodborstjes. Alleen stopte ik toen niet, geen tijd, nu doe ik dat wel, want ik heb nu alle tijd om te genieten.

roodborst op een twijg
een evenwichtskunstenaar
een dansende vlam

Solorenga

Toevluchtsoord

duinen slapen nog
een leeuwerik groet de wind
gras buigt voorover

fluistert herinneringen
aan liggen met geliefde

herfstige duinen
verkleurende bladeren
geurende stilte

oud verdriet dwarrelt voorbij
lijkt lichter dan vorig jaar

besneeuwde duinen
takken reiken naar de zon
licht werpt schaduwen

rouwbeelden uit verleden
smelten bij stappen voorwaarts

bevroren duinen
rondom gestolde stilte
sporen in de sneeuw

nare stemming echoot weg
het wordt lichter in mijn hoofd

ochtend in het duin
stappen door groene stilte,
rust schuilt in adem

oude pijnen verdwijnen
bewandel nieuwe paden

Duorenga

Uitzichten

Renga 1
Niek , Nederland
Chris Van de Rijck, Vlaanderen

op een bankje, stil
zicht op meer, bergen, wolken
schaduw in de rug

licht, spelend in het water
beroert ook mijn aangezicht

de rivier glinstert
wolken schuiven voor de zon
water verdonkert

nu ― in een vlaag ― komt de wind
rukt mijn welbehagen weg

Renga 2
Chris Van de Rijck, Vlaanderen
Niek, Nederland

de bus scheert, vlak langs
aanzuigende afgronden
geen vangrail te zien

houdt mijn adem in ― even
na de bocht weer een glimlach

terug van de reis
schildert de zon op mijn raam
een veeg van geel goud

een glanzende welkomstgroet
laat de koffers nog maar dicht

Renga 3
Niek, Nederland
Chris Van de Rijck, Vlaanderen

een verlaten plein
kraaien krassen in de lucht
sporen in de sneeuw

de kou die in je neus prikt
dan ― zich herboren voelen

een stoep vol sen
helder klinkende stappen
stilte verdwijnt ― even

het kind dat in mij ontwaakt
haast dansend door de regen

Een haiga

Aquarel ― Niek van den Raad

zon opent de dag
dampen ontstijgen bomen,
water wiegt stilte

Een haigasuite

Foto ― Maya Plas

Herfstdruppels

druppels op een tak
pareltjes in de ochtendzon
glinsterend uitzicht

overhuifd bospad
gedrup van gebladerte
roerloze stilte

druipende bomen
frisse duinlucht opsnuiven
bedaard kuieren

laat in de middag
schuift een regenbui voorbij
de zon blijft stralen

stilte houdt zich schuil
wacht tot de regen wegtrekt
bomen waken mee

Avatar foto

is schrijver, verhalenverteller, dichter, schrijfcoach en onderwijskundige. Hij laat zich inspireren door de natuur, kunst, relaties en het toeval. Door te spelen met taal geeft hij mede zin aan zijn bestaan. Hij beleefde veel plezier aan de activiteiten van De Blauwe Kom, vooral om daarmee anderen te raken en te inspireren. Diverse gedichten zijn bekroond, genomineerd of opgenomen in verzamelbundels. Van hem verschenen gedichtenbundels:, verhalenbundels, een roman en een werkboek voor beginnende dichters en schrijvers.