Saudade ― Portugese fado’s bij het QFWF afscheid van Joke Koppius
Fred de Haas, toelichting, vertaling/ bewerking
Belos Tempos ― Vinte Anos (O Meu Primeiro Amor) ― Maria Madalena ― Lisboa Antiga ― Ai, Mouraria ― O Embuçado ― Coimbra ― Minha Mãe Foi Cigarreira ― Por Morrer Uma Andorinha ― Valeu A Pena
De fadozangeres Amália Rodrigues heeft voor altijd haar naam verbonden aan de fado ‘Coimbra’ die in Nederland bekend werd onder de titel ‘April in Portugal’, met een tekst die niets meer te maken heeft met de oorspronkelijke, Portugese versie.
Het heeft een aantal jaren geduurd voordat het lied, dat Ferrão al in 1937 had geschreven, werd gezongen in de film ‘Capas Negras’ (zwarte mantels) uit 1947. De film had als onderwerp de Middeleeuwse Universiteit van Coimbra en de studenten.
In de fado wordt ook het Middeleeuwse verhaal vermeld van Inês de Castro, de Spaanse minnares van de kroonprins van Portugal, Dom Pedro, die na de dood van zijn vrouw, in het geheim met Inês trouwde. Dat moest in het geheim omdat de vader van de koning van Portugal hier zeker op tegen zou zijn geweest vanwege de mogelijke politieke invloed van Spanje. Inês leefde verborgen in Coimbra maar ondanks dat werd zij, met toestemming van de koning, vermoord in 1355.
Toen Pedro de troon besteeg liet hij het lichaam van Inês op de troon zetten, gehuld in een koninklijk gewaad en op haar hoofd een kroon. Hij verplichtte iedereen om haar hand te kussen. Pedro gaf opdracht om hem na zijn dood bij te zetten tegenover Inês, met zijn gezicht naar haar toe.
In de eerste zin van de Portugese tekst is er sprake van een ‘Choupal’ (Populierenbos). De Choupal is tegenwoordig een nationaal park, even buiten Coimbra, waar veel populieren de lanen omzomen (choupo = populier). Deze fado is een eerbetoon aan de studenten en leraren van de Universiteit van Coimbra, waarvan ik ooit de indrukwekkende bibliotheek mocht bewonderen.
Gezongen door Amália Rodrigues
Coimbra |
Coimbra |
|
Coimbra do Choupal Coimbra onde uma vez Coimbra das canções Coimbra dos doutores, Coimbra é uma lição O livro é uma mulher, |
Coimbra, stad van populieren Coimbra, stad, waar in een ver verleden, Coimbra, voor wie vele zangers zwichtten Coimbra en je professoren, Coimbra is een mooie les De studie is een verre vrouw, |
José Galhardo en Raul Ferrão |
[1] Bron: Tomb of Dona Inês de Castro ― Mosteiro de Alcobaça, Alcobaça (P), google Art & Culture project
