Chrisje Ronde
Bron: Literatuurmuseum
Aan een boom in het Vondelpark
Er is een boom geveld met lange groene lokken.
Hij zuchtte ruisend als een kind
terwijl hij viel, nog vol van zomerwind.
Ik heb de kar gezien, die hem heeft weggetrokken.
O, als een jonge man, als Hector aan de zegewagen,
met slepend haar en met de geur van jeugd
stromende uit zijn schone wonden,
het jonge hoofd nog ongeschonden,
De trotse romp nog onverslagen.
Uit: M. Vasalis (1909-1998), Vergezichten en gezichten (1954) Amsterdam: Uitgeverij Van Oorschot.
Weinig dichters kunnen met zulke bescheiden middelen een wereld oproepen als M. Vasalis. Gevraagd naar haar favoriete Vasalis-gedicht, noemt beeldend kunstenares Chrisje Ronde: ‘Aan een boom in het Vondelpark’, een gedicht over vergankelijkheid met klassieke allure: ‘Er is een boom geveld met lange groene lokken’.
De combinatie tussen de tijdloze thematiek en de zorgvuldige vormgeving die het werk van M. Vasalis kenmerkt, is ook te zien in het werk van Ronde.
Ze begon aan de Kunstacademie, maar ging daar snel weg vanwege de nadruk op design en conceptuele kunst. Ze streeft naar het bij elkaar brengen van ‘de Middeleeuwse eenvoud en de inspirerende Italiaanse Renaissance’.
Vasalis hield veel van schilderkunst en schreef er meerdere gedichten over. Impressionisme, Haagse school en vooral het werk van Hercule Seghers, dat haar daadwerkelijk ontroerde, en dat ze daarna als volgt neerzet:
Zorgvuldige waarneming die iets teweeg brengt: het is de kern van Vasalis’ poëzie. Maar het werd steeds moeilijker om van de waarneming poëzie te maken, omdat de oorlog al het andere in de schaduw stelde: ‘Ik moest voortdurend tot de conclusie komen dat mijn commentaar volstrekt overbodig was’, aldus de dichteres die in het dagelijks leven psychiater was, maar ook, heel pragmatisch: vanwege haar drukke werk. Dus toen dat klaar was, kwam de poëzie langzaam maar zeker weer terug.
De zee, het water, de scheepjes: ze zijn te vermoeden in de titel van haar laatste bundel ‘De oude kustlijn’, nagelaten gedichten. Amsterdam: Uitgeverij Van Oorschot dat in 2002 verscheen[1].
De scheepjes zijn er en het water niet.
de ruimte is er ― zonder lucht
geen voorgrond en geen achtergrond ―
ondoorgrondelijk voor wie het ziet
alles tesamen en afzonderlijk ―
zo duidelijk telbaar, maar optelbaar niet.
De scheepjes een voor een voor een gegrift.
Ver en perfect bevreemdend notenschrift.
M. Vasalis
[1] kb.nl/de-gedichten-van-m-vasalis-1955-1998. Geraadpleegd op 2021-08-13.
