Nicole Pisuisse
30 september 2022
Rabindranath Tagore
Rabindranath Tagore, geboren in een kunstzinnige Brahmaans familie in Calcutta (Bengalen), was een beroemd dichter en prozaschrijver. Hij wordt alom beschouwd als de ideale vertolker van wat er leeft in de Indiase ziel.
Lees[2] uitgebreidere informatie over Tagore als dichter, zanger, toneel- en romanschrijver, mysticus, pedagoog en pleiter voor uitwisseling tussen Oosterse en Westerse cultuur.
Rabindranath kreeg de Nobelprijs voor literatuur in 1913 voor zijn ‘Geetanjali’ …
“vanwege zijn diepgevoelige, frisse en mooie verzen. Zijn poëtische gedachten, uitgedrukt in zijn eigen Engelse woorden, zijn hiermee tot een onderdeel van de Westerse literatuur gemaakt”.
Gitanjali, zijn gewijde zangen
Tagore heeft ons zoveel moois nagelaten! Naast zijn vele romans, toneelstukken, liederen en gedichten zijn het vooral zijn Gitanjali of gewijde zangen die mijn hart hebben geraakt.
In zijn werken verwijst hij niet alleen naar de natuur en naar haar rijke verscheidenheid, maar ook naar kleur, klank en geur van het leven zelf! Tegelijkertijd bezingt hij in zijn Gitanjali zijn Hogere Zelf als de innerlijke bruidegom, de vriend binnenin hem die toch ook zijn Heer is, en die eveneens in de natuur aanwezig is. Rabindranath heeft dat in zijn jonge jaren ook zelf letterlijk ervaren: de goddelijke eenheid van alle verschijnselen!
Es schläft ein Lied in alle Dingen … een prachtige tekst van J. von Eichendorff (1788-1857) verwijst daarnaar. Je zou kunnen zeggen: Er slaapt een lied in alles, en wij hoeven die ‘sleeping beauty’ alleen maar te wekken! We kunnen naar dat lied proberen te luisteren en als we ons goed afstemmen, proberen als het ware ‘mee te zingen’.
In deze verwarrende tijd kan het ons steun geven om ons steeds opnieuw onze innerlijke schoonheid te herinneren.
Tagore heeft het over de Eeuwige, waarmee hij bedoelt: de goddelijke bron achter Maya, achter onze dualistische en tijdelijke wereld van verschijnselen. De Eeuwige … die in ons woont, en door ons heen werkt.
Dat is Tagore’s boodschap in zijn Gitanjali!
Gitanjali 72
He it is, the innermost one,
who awakens my being with his deep hidden touches.
He it is, who puts his enchantment upon these eyes
and joyfully plays on the cords of my heart
in various cadence of pleasure and pain.
He it is, who weaves the web of this Maya
in evanescent hues of gold and silver, blue and green,
and lets peep out through the folds his feet,
at whose touch I forget myself.
Days come and ages pass,
and it’s ever he who moves my heart
in many a name, in many a guise,
in many a rapture of joy and of sorrow.
Rabindranath Tagore
Krans van bloemen
Toen ik, nu zo’n drie jaar geleden, met een aantal Gitanjali in aanraking kwam werd het mij ineens duidelijk: deze poëzie moet opnieuw onder de aandacht komen! Tegelijkertijd was voor mij de grote vraag: Bestaan er Gitanjali-liederen in het Engels, zingbaar voor iedereen? En dan bedoel ik: liederen buiten de in India alom bekende, in het Bengaals gezongen, Gitanjali van Tagore zelf.
Op internet, dat ik wekenlang raadpleegde, vond ik wel composities voor koor, solist en orkest, maar geen liederen die geschikt zijn om met elkaar te zingen. Dit was voor mij een teken.
Ik bestelde de ‘Wijzangen’ van Frederik van Eeden, die de in totaal 103 Gitanjali in het Nederlands vertaalde, en de originele Engelse Dover Thrift uitgave en ik selecteerde 14 Gitanjali.
Er ontstonden hertalingen met kleine aanpassingen, met als uiteindelijk resultaat: een bundel van 14 liederen.
Zanger Robert la Boresa werd partner van dit project. Maar geraakt door Tagore’s Gitanjali kwam ook de dichter in hem naar boven. Bij hem ontstond een poëtische reactie op de teksten. Rob noemt het ‘Tweespraak’: zijn persoonlijke gedicht naast dat van Tagore.
Inhoud van het boek (uitgave 2020)
Bladmuziek
- 5 liederen in het Nederlands
- 9 liederen op de originele Engelse teksten door Nicole Pisuisse
De veertien melodieën liggen in het gehoor, waarvan er 2 liederen uitspringen qua karakter: Gitanjali 1 in Gregoriaanse stijl en Gitanjali 72 in Indiase sfeer.
Verder
- De teksten: in het originele Engels en daarnaast in hertaald Nederlands.
- Tweespraken van Robert la Boresa
- Versieringen, illustraties van Robert la Boresa
- Foto’s en kaftontwerp door Nicole Pisuisse.
CD met 14 Gitanjali
- Nicole Pisuisse: zang, trekharmonica, darbuka
Robert la Boresa: zang, gitaar
Greetje Buikstra: luit, shrutibox, zang en
Mirjam Radder: cello. - Gesproken voordracht van de 14 gedichten in het originele Engels: Robert la Boresa.
Workshop of presentatie met lichtbeelden op aanvraag mogelijk: n.j.l.pisuisse@gmail.com
Meer informatie over het Tagoreprojekt met onder meer muziekfragmenten.
Noten
[1] Bron: Rabindranath Tagore (c. 1925)
[2] Lees meer over Rabindranath Tagore: https://en.wikipedia.org/wiki/Rabindranath_Tagore
